Ιδανικό για κατανάλωση σε φέτες ή σε φρουτοσαλάτες, το καλοκαιρινό αυτό φρούτο ξεχωρίζει για τη γλυκιά γεύση και το μεθυστικό άρωμά του. Η καταγωγή κρατάει από την Ινδία, την Κίνα, ακόμη και την Αφρική. Σήμερα καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους, με την Κίνα να διατηρεί τα σκήπτρα στην παραγωγή και χώρες όπως η Ισπανία, η Τουρκία, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ να ακολουθούν. Στην Ελλάδα, η συνολική έκταση φτάνει τα 55.000 στρέμματα και η ετήσια παραγωγή περίπου τους 150.000 τόνους, ενώ οι μεγαλύτερες καλλιέργειες εντοπίζονται στην Πελοπόννησο και την Κρήτη.
Χρυσαφένια φλούδα
Το πεπόνι (Cucumis melo) αποτελεί ένα από τα βασικά φρούτα της θερινής περιόδου, παρότι την τελευταία εικοσαετία, με την εξάπλωση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και την εμφάνιση των νέων υβριδίων, το βρίσκουμε στην αγορά ακόμη και το χειμώνα. Είναι ετήσιο φυτό της οικογένειας των Cucurbitaceae (Κολοκυνθωδών) με έρποντες ή αναρριχώμενους βλαστούς και καρπούς που διαφέρουν σε σχήμα και μέγεθος ανάλογα με την ποικιλία ή το υβρίδιο. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει είναι το σχήμα, ο όγκος, το μέγεθος, το χρώμα της φλούδας και της σάρκας, το άρωμα αλλά και η γλυκιά γεύση. Στην αγορά βρίσκουμε πεπόνια σφαιροειδή, ωοειδή ή ελλειπτικά, με επιφάνεια λεία, αυλακωτή ή δικτυωτή, χρώματος κίτρινου, πορτοκαλί, πράσινου ή συνδυασμό αυτών και σάρκα που το χρώμα της μπορεί να είναι λευκό, κίτρινο, πορτοκαλί ή και πράσινο. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξή του είναι 25° - 30° C, ενώ ευδοκιμεί σε όλα σχεδόν τα εδάφη.
Ωστόσο, τα πιο γλυκά και αρωματικά πεπόνια είναι αυτά που παράγονται σε ελαφρώς δροσερά μέρη τα οποία είναι πλούσια σε οργανική ουσία. Μέχρι τη δεκαετία του '70 η καλλιέργεια του είδους στην Ελλάδα βασιζόταν σε μεγάλο αριθμό ποικιλιών. Μάλιστα, λόγω του ότι οι ποικιλίες διασταυρώνονταν αρκετά εύκολα μεταξύ τους, ο αριθμός τους συνεχώς μεγάλωνε. Σήμερα, δυστυχώς, ένεκα του ότι έχουν επικρατήσει σε ποσοστό 80% - 90% κυρίως τα υβρίδια τύπου Galia -τόσο σε θερμοκήπια όσο και υπαίθρια-, ο μεγαλύτερος αριθμός των ποικιλιών έχει σχεδόν χαθεί. Σε κάποιες άλλες μικρότερες εκτάσεις καλλιεργούνται ακόμα τα πεπόνια του Άργους, τα θρακιώτικα, τα μοσχάτα, τα λουτίφια κ.ά. Εξαιρετικά νόστιμα είναι επίσης τα ξερικά πεπόνια (δεν ποτίζονται συχνά), που, αν και μικρότερα σε μέγεθος, υπερτερούν σε γεύση, αλλά δεν τα βρίσκουμε εύκολα στην αγορά.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Αν και η καλλιέργεια του πεπονιού δεν θεωρείται από τις πλέον επιβαρυμένες, παρ' όλα αυτά ο καταναλωτής βρίσκει στην αγορά και βιολογικά. Αυτό όμως που πρέπει να προσέχει όταν τα επιλέγει -συμβατικά ή βιολογικά- είναι να μην είναι πολύ μαλακά ή πολύ άγουρα. Ως δείκτες της σωστής ωρίμασής τους είναι το άρωμα, το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας/υβριδίου και η εύκολη απόσπαση του κοτσανιού (ποδίσκου). Ακόμη, τυχόν σημάδια ή πληγές στη φλούδα τους καθώς και η απουσία του κοτσανιού τους μας προειδοποιούν για πιθανή είσοδο παθογόνων στη σάρκα τους.
Συντήρηση
Όσον αφορά τη συντήρησή τους, τα πεπόνια διατηρούνται σε εξωτερικούς χώρους σε θερμοκρασίες 7° - 10° C και σχετική υγρασία 90% - 95% για 10 - 20 ημέρες. Ωστόσο, όταν κόβονται σε φέτες, πρέπει να καταναλώνονται αμέσως, διαφορετικά χάνουν τις βιταμίνες τους. Στο οικιακό ψυγείο ένα ώριμο πεπόνι διατηρείται για μερικές μόνο ημέρες, ενώ τα θρακιώτικα, που παράγονται σε θερμοκήπια το χειμώνα, διατηρούνται για 2 - 3 μήνες σε καλά αεριζόμενο και δροσερό χώρο.
Οφέλη για την υγεία
Πλούσιο σε θρεπτικά και αντιοξειδωτικά στοιχεία (περιέχει βιταμίνη C και β-καροτίνη), το πεπόνι έχει μεγάλο αριθμό συστατικών που είναι γνωστό ότι μειώνουν την πίεση του αίματος και τη χοληστερόλη και παράλληλα προστατεύουν από διάφορους τύπους καρκίνου. Ταυτόχρονα, λόγω της μεγάλης ποσότητας νερού που περιέχει, έχει ισχυρή διουρητική δράση. Επίσης, στην πρακτική ιατρική η κατανάλωσή του θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των αιμορροΐδων, των αρθριτικών, των ρευματισμών, στις λιθιάσεις, τις ασθένειες της χολής κ.α.
Από το περιοδικό ΟΙΚΟ της Καθημερινής
Από το περιοδικό ΟΙΚΟ της Καθημερινής
