11 Αυγ 2012

Οδηγίες για οικιακή κομποστοποίηση




Compost ονομάζεται το οργανικό υλικό που προέρχεται από την διαδικασία της κομποστοποίησης οργανικών υπολειμμάτων.Οι ανθρώπινες ενέργειες που έχουν σκοπό να επιταχύνουν και να καθοδηγήσουν τις φυσικές διεργασίες της βιοαποδόμησης των οργανικών υπολειμμάτων έχει επικρατήσει να ονομάζεται διεθνώς κομποστοποίηση (composting).
Το compost είναι ένα προϊόν με μεγάλη γεωργική αξία. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα οργανικό λίπασμα που βελτιώνει το έδαφος.
 Όταν προστεθεί στην καλλιέργεια δεν ανταγωνίζεται το άζωτο με τα φυτά, είναι απαλλαγμένο δυσοσμιών. Τα compost περιέχουν συνήθως 2 % άζωτο, 0,5 - 1 % φώσφορο και περίπου 2 % κάλιο. Το άζωτο αποδεσμεύεται και είναι διαθέσιμο στα φυτά με αργό ρυθμό.

Τα πλεονεκτήματα της χρήσης compost είναι πολλά:
Τα φυτά γίνονται πιο ανθεκτικά στις διάφορες ασθένειες.
Η γεύση και το άρωμα των προϊόντων είναι καλύτερα.
Το έδαφος γίνεται πιο αφράτο, καλύτερο πορώδες, δουλεύουν καλύτερα οι μικροοργανισμοί και δεν κρατάει νερά.
Η απόδοση των φυτών είναι ίδια με την συμβατική καλλιέργεια.
Με τη χρήση του κομπόστ μπορούμε να βοηθήσουμε τα ταλαιπωρημένα εδάφη να ξαναγίνουν οργανικά εδάφη.

Υλικά κατάλληλα για κομποστοποίηση:
Φύλλα από φυτά και δέντρα.
Υπολείμματα καλλωπιστικών φυτών δέντρων (κλαδιά, βλαστοί).
Διάφορα αγριόχορτα (να μην έχουν ώριμους σπόρους).
Μαραμένα λουλούδια.
Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται το χώμα τους).
Κλαδιά δένδρων και θάμνων.
Στάχτη από ξύλα.
Κομμένο γρασίδι από χλοοτάπητες.
Ροκανίδια και πριονίδια ξύλου σε μικρές ποσότητες (όχι εμποτισμένης ξυλείας).
Υπερώριμα ή χαλασμένα φρούτα.
Τσόφλια από αυγά.
Υπολείμματα του καφέ και τσαγιού με το νερό τους.
Υπολείμματα λαχανικών από το καθάρισμα τους στην κουζίνα (φλούδες από λαχανικά και φρούτα, βολβοί από φασόλια, αρακά, κουκιά κ.ά.
Υπολείμματα βρασμένων φαγητών στα οποία δεν έχει προστεθεί λάδι.
Άχυρο από καλλιέργειες ή από ενσταυλισμό ζώων.
Φύκια θάλασσας.
Κοπριά από αιγοπρόβατα και βοοειδή



Υλικά Ακατάλληλα για κομποστοποίηση:
Πέτρες, μεταλλικά αντικείμενα, πλαστικά, γυαλί, τυπωμένο χαρτί, υπολείμματα φαγητών που περιέχουν λίπη, κρέας, κόκαλα, καθώς και τα υλικά καθαρισμού.

Κατασκευή Κομπόστ
Κομπόστ μπορεί να παρασκευάσει ο καθένας σε λίγα τετραγωνικά μέτρα ανθόκηπου ή λαχανόκηπου, συγκεντρώνοντας τα υλικά σε σωρούς ή μικρές αυτοσχέδιες κατασκευές από ξύλο ή συρματόπλεγμα. Ο χώρος κομποστοποίησης για λόγους αισθητικής και υγιεινής, δεν πρέπει να βρίσκεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Το κομπόστ μπορεί να γίνει σε έναν απλό σωρό αν ο όγκος είναι τουλάχιστον 3 κυβικά μέτρα. Το ύψος του σωρού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 2 μέτρα για να αποφύγουμε τη συμπίεση και να μπορούμε να ανακατεύσουμε το σωρό πιο εύκολα. Η βάση του σωρού πρέπει να έχει λίγη κλίση για να στραγγίζουν τα νερά. Μπορούμε να φτιάξουμε το στρώμα της βάσης με καλά πατημένο χώμα, άμμο ή χαλίκι.


Το άριστο μέγεθος των υλικών για τον σωρό μας είναι από 1,5-7,5 cm περίπου. Το μέγεθος του υλικού επηρεάζει σημαντικά τη μικροβιακή δραστηριότητα αφού ο θρυμματισμός αυξάνει την επιφάνεια όπου δρουν τα μικροβιακά ένζυμα και μειώνει τα κενά αέρα. Στη βάση του σωρού θα ήταν καλό να τοποθετήσουμε το πρώτο στρώμα από ένα ξηρό ασυμπίεστο υλικό όπως θρύμματα ξύλου, για να εξασφαλίσουμε τον καλό αερισμό από κάτω. Μετά προσθέτουμε εναλλάξ ένα στρώμα υγρών υλικών π.χ. γρασίδι, φλούδες φρούτων και μετά συνεχίζουμε με μια στρώση από απορροφητικά υλικά π.χ. άχυρο, ξερά φύλλα, στάχτη. Καθώς προσθέτουμε κάθε στρώμα, το βρέχουμε με νερό. Τέλος προστατεύουμε το σωρό από τις καιρικές συνθήκες και τον καλύπτουμε με άχυρο ή με ένα μουσαμά στην κορυφή.

Αφού διαμορφωθεί ο σωρός, η αύξηση της θερμοκρασίας φανερώνει έναρξη της μικροβιακής δραστηριότητας. Τα πρώτα δύο ή τρία 24ώρα, η θερμοκρασία αυξάνει και μπορεί να υπερβεί τους 70 ° C και να διατηρηθεί για αρκετές μέρες. Μια θερμοκρασία γύρω στους 55 ° C - 60 ° C είναι απαραίτητη για ένα χρονικό διάστημα (Α΄ φάση) επειδή οδηγεί σε μερική αποστείρωση του υλικού. Κατά τη Β΄ φάση, η βέλτιστη θερμοκρασία κομποστοποίησης βρίσκεται ανάμεσα στους 30 ° C - 37 ° C, ενώ αν μειωθεί κάτω από τους 20 ° C η αποσύνθεση επιβραδύνεται.

Η βιοδιάσπαση είναι αερόβια διεργασία για αυτό οι οργανισμοί που συμμετέχουν πρέπει να εφοδιάζονται με το απαραίτητο οξυγόνο. Αν εκτραπεί η ζύμωση σε αναερόβια, εκλύονται από τον σωρό δύσοσμα αέρια όπως υδρόθειο, μεθάνιο, αμμωνία. Αυτό το διορθώνουμε διώχνοντας την υπερβολική υγρασία, γυρίζοντας το σωρό. Ελέγχουμε την υγρασία κάθε 5-10 μέρες και προσθέτουμε νερό όταν γυρνάμε το σωρό. Η υγρασία δεν πρέπει να υπερβαίνει το 70%. 

Το μυστικό για γρήγορη κομποστοποίηση είναι συχνό γύρισμα. Εξασφαλίζει τον καλό αερισμό και οι μικροοργανισμοί δουλεύουν κυριολεκτικά πυρετωδώς. Η θερμοκρασία ελέγχεται και μόλις πέσει, ο σωρός γυρίζεται. Η ανάδευση των σωρών πραγματοποιείτε κάθε 7-10 ημέρες. Για να επιτύχουμε όσο το δυνατόν καλύτερο αερισμό η αναστροφή γίνεται με διπλό τρόπο, μέσα έξω και τα πάνω κάτω. Στο τέλος της κομποστοποίησης έχουμε μείωση στο 65 - 70 % του αρχικού όγκου υλικών.

Στο σπίτι:
Ένα δοχείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για παρασκευή compost στο σπίτι μας, είναι ένα παλιό ντεπόζιτο νερού. Θυμηθείτε να ανοίξετε αρκετές τρύπες στις πλευρές του ντεπόζιτου, κάτι που είναι απαραίτητο για την κυκλοφορία του αέρα.


Έγχυμα κομπόστ:
Φυτά που χρειάζονται άμεση ενίσχυση ξαναζωντανεύουν με νερό πλούσιο σε θρεπτικά, που γίνεται με την εμβάπτιση μιας τρύπιας σακούλας με κομπόστ σε έναν κουβά για 2-3 μέρες. Διαλύουμε το υγρό που προκύπτει μέχρι να έρθει στην απόχρωση του τσαγιού. Μπορούμε να ξαναχρησιμοποιήσουμε την ίδια «σακούλα» μερικές φορές κι ότι απομείνει μπαίνει πάλι στο σωρό του κομπόστ.




Βίντεο για Οικιακή κομποστοποίηση





ftiaxno.gr

Το καλό κρασί θέλει τη σφήκα του!


Στο φαρμακερό κεντρί τους ίσως κρύβουν το μυστικό των αρωμάτων και της γεύσης.


Wasp / Wespe
Photo by Martin LaBar
Την επόμενη φορά που θα πιείτε μια γουλιά κρασί να κάνετε την πρώτη πρόποση στις σφήκες. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς στις κοινές σφήκες και στους μεγαλύτερους μπάμπουρες. Κι αυτό γιατί τα ιπτάμενα έντομα με το φαρμακερό κεντρί ίσως κρύβουν το μυστικό των αρωμάτων και της γεύσης του κρασιού.

Όπως λέει ο Ντούτσιο Καβαλιέρι, καθηγητής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλορεντίας στην Ιταλία «οι σφήκες είναι από τους μεγαλύτερους οινόφιλους».
Photo  wikipedia
Η ερευνητική ομάδα του Καβαλιέρι ανακάλυψε πως οι σφήκες και οι μπάμπουρες δαγκώνουν τα σταφύλια και συμβάλλουν στην έναρξη της ζύμωσης ενόσω οι καρποί είναι ακόμα στο αμπέλι.

Αυτό γίνεται διότι με το δάγκωμα, οι σφήκες μεταδίδουν ένα ένζυμο που ακούει στο όνομα Saccharomyces cerevisiae και που δεν είναι τίποτε άλλο από τη μαγιά που δημιουργεί το κρασί, τη μπύρα και το ψωμί.

Ο Καβαλιέρι σημειώνει πως η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική και για ένα διαφορετικό λόγο: διότι υπογραμμίζει τη διασύνδεση ανάμεσα στις φυτικές και ζωικές μορφές ζωής στον φυσικό κόσμο και την εξάρτηση του ανθρώπου από το αυτό το σύστημα σχέσεων.

Οι οινοποιοί μπορούν βέβαια να προσθέσουν μαγιά εκ των υστέρων, ωστόσο η γεύση δεν είναι η ίδια χωρίς τη συμβολή της σφήκας η οποία δίνει στο κρασί τα αρώματα και κυρίως την πολυπλοκότητα στη γεύση.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν τη σύνδεση ανάμεσα στις σφήκες και το κρασί αναλύοντας τα γονίδια της μαγιάς, τα οποία βρίσκονται και στα εντόσθια των εντόμων.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι φύτευαν λουλούδια δίπλα στα αμπέλια ώστε να προσελκύσουν πολύτιμα για τη ζύμωση και την ποιότητα του κρασιού έντομα.

Η εξελικτική βιολόγος του Χάρβαρντ Άν Πρινγκλ που δεν έλαβε μέρος στην έρευνα δήλωσε πως τα ευρήματα στέλνουν δύο βασικά μηνύματα: τα μεγάλα κρασιά χρειάζονται τα έντομα και οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε τίποτα ουσιαστικό σχετικά με την οικολογία.

Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences.

newsbeast.gr 

"Παθητικά" σπίτια με σχεδόν μηδενικές δαπάνες για ψύξη και θέρμανση





Μηδενικές, σχεδόν, δαπάνες ψύξης και θέρμανσης για όλον τον χρόνο και μηνιαίες δαπάνες κοινόχρηστων ...0,07-0,11 ευρώ/τετραγωνικό για θέρμανση-ψύξη και ζεστό νερό υπόσχονται τα παθητικά σπίτια.
Τα σπίτια αυτά «εκμεταλλεύονται» κάθε μορφή ενέργειας εντός τους -από τη θερμότητα που παράγει το ανθρώπινο σώμα μέχρι εκείνη από τον φούρνο μαγειρέματος και τους ηλεκτρικούς λαμπτήρες- καθώς το ισχυρό θερμομονωτικό τους περίβλημα και η μεγάλη αεροστεγανότητα διασφαλίζουν ότι δεν υπάρχουν θερμικές απώλειες και ότι αυτά εκμεταλλεύονται στο έπακρον τα θερμικά οφέλη.

Έτσι, διατηρούν στο εσωτερικό τους σταθερή θερμοκρασία 20 βαθμών Κελσίου και τα παραδοσιακά μέσα θέρμανσης χρειάζεται να επιστρατευτούν μόνο εάν οι ένοικοι επιθυμούν πιο ζεστό περιβάλλον (άνω των 20 βαθμών) ή αν απουσιάζουν από το σπίτι πολλές μέρες.

Χωρίς μούχλα και σκόνη…
Μάλιστα, η αεροστεγανότητα του κτηρίου είναι τέτοια, ώστε όχι απλά δεν κινδυνεύει από διαβρώσεις και ανάπτυξη μούχλας, αλλά περιορίζονται σημαντικά και οι ανάγκες ...ξεσκονίσματος, καθώς η σκόνη ελαχιστοποιείται, όπως εξηγεί στο ΑΜΠΕ ο πολιτικός μηχανικός τεχνικής εκπαίδευσης Στέφανος Χατζούλης, μέλος της ομάδας, που δημιουργεί τα ομάδα παθητικών σπιτιών στην Αγριά Βόλου, σε συνεργασία με το Διεθνές Ινστιτούτο Παθητικών Σπιτιών.

«Για πρώτη φορά επιχειρείται στην Ελλάδα τόσο τεκμηριωμένη διαδικασία σχεδιασμού και ελέγχου. Σκεφτείτε ότι για να ελέγξουμε την αεροστεγανότητα και τη θερμική απόδοση και να δούμε αν είναι σε παραλληλία με τη μελέτη χρησιμοποιούμε -μεταξύ άλλων- θερμικές κάμερες», σημειώνει ο κ.Χατζούλης.

Τα παθητικά σπίτια, προσθέτει, πρέπει να πληρούν πέντε βασικές αρχές: να έχουν ισχυρό θερμομονωτικό περίβλημα, μηδενικές «θερμογέφυρες», μεγάλη αεροστεγανότητα, άριστη ποιότητα και τοποθέτηση κουφωμάτων και κεντρικό αερισμό με ανάκτηση θερμοκρασίας άνω του 90%. Πρακτικά, το τελευταίο σημαίνει ότι αν έξω από το κτήριο η θερμοκρασία τείνει στους μηδέν βαθμούς Κελσίου και μέσα ο υδράργυρος δείχνει 20 C, τότε ο φρέσκος δροσερός αέρας εισάγεται στο οικοδόμημα, χωρίς να φέρει μαζί του... το κρύο (σε θερμοκρασία 19 βαθμών Κελσίου).

'Αλλα πλεονεκτήματα; Σύμφωνα με τον κ.Χατζούλη, αυτά είναι το βελτιωμένο μικροκλίμα και άριστη ποιότητα ζωής εντός του κτηρίου (κατηγορία «comfort plus A»), πολύ σημαντική μείωση των δαπανών συντήρησης της οικοδομής και αύξηση της προστιθέμενης αξίας του ακινήτου. «Είναι σαν να ζεις σε ένα σπίτι με μονίμως κλειστά παράθυρα και άρα χωρίς σκόνη, φασαρία κτλ, αλλά με φως και φρέσκο αέρα», λέει χαρακτηριστικά.

140.000 «παθητικά» κτήρια παγκοσμίως

Σύμφωνα με τον κ.Χατζούλη, παγκοσμίως υπάρχουν ήδη περίπου 140.000 παθητικά κτήρια -είτε αποπερατωμένα είτε υπό κατασκευή είτε υπό μελέτη- αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στα επόμενα χρόνια, καθώς διαπιστώνεται πλέον «έκρηξη» ενδιαφέροντος για αυτές τις οικολογικές και οικονομικές κατασκευές.

Μάλιστα, στην πρωτοπόρα -από αυτή την άποψη- Γερμανία λειτουργούν ήδη και παθητικά κτήρια παιδικών σταθμών. Μάλιστα, ήταν εκεί που διαπιστώθηκε ότι όταν οι ένοικοι απουσιάζουν, πχ, για το Σαββατοκύριακο (όπως τα παιδιά), η θερμοκρασία του χώρου πέφτει και έτσι αποφασίστηκε η πρώτη ώρα των «μαθημάτων» να αξιοποιηθεί για ήπια πρωινή γυμναστική, ώστε να παραχθεί θερμότητα!

Κόστος και χρόνος απόσβεσης

«Ένα παθητικό σπίτι είναι κατά 60-120 ευρώ/τμ ακριβότερο, σε σχέση με ένα συμβατικό, αλλά εάν προχωρήσεις σε αυτή την επένδυση χωρίς δάνειο, το κόστος αποσβένεται μέσα σε 3,5-4 χρόνια. Για τη μετατροπή ενός ήδη υφιστάμενου κτηρίου από συμβατικό σε παθητικό, το κόστος διαφοροποιείται είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, αναλόγως του κτηρίου», εξηγεί ο κ.Χατζούλης και προσθέτει ότι κάποιες από τις παρεμβάσεις του παθητικού σπιτιού μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα «εξοικονομώ κατ΄οίκον».

Τί θα μπορούσαν να σημαίνει για την ελληνική οικονομία η στροφή στα παθητικά κτήρια; «Η Ελλάδα μπορεί να δώσει έμφαση σε αυτό τον τομέα, δεδομένου ιδίως ότι διαθέτει πάνω από 50 βιομηχανίες μονωτικών και εκατοντάδες βιομηχανίες κουφωμάτων, ενώ η πώληση της λογικής του comfort plus A μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα για τον ελληνικό τουρισμό και τα ξενοδοχεία. Επίσης, όπως αναφέρθηκε σε πρόσφατο παγκόσμιο συνέδριο, αν αναβαθμιστεί το υπάρχον κτηριακό δυναμικό της Γερμανίας, αυτό θα είναι αρκετό για να δημιουργηθεί απασχόληση για περίοδο 40 χρόνων», κατέληξε.

Σημειώνεται ότι τα παθητικά σπίτια στην Αγριά παρουσιάστηκαν πρόσφατα, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η X-G Lab & Development, με τη στήριξη των PHI (Passive House Institute), iPHA (international Passive House Accosiation) και Z.E.P.H.I.R. (Zero Energy & Passive House Institute for Research)._

express.gr 

Έρευνα δικαιώνει τον Ποπάι!




Έρευνα δικαιώνει τον Ποπάι!















Η κατανάλωση 300 γραμματίων σπανακιού κάθε μέρα μειώνει έως και 5% την ποσότητα οξυγόνου 
που χρειάζεται για τροφοδοσία και ενεργοποίηση των μυών, όταν κάποιος κάνει σωματική άσκηση.
Δηλαδή το σπανάκι, όπως διαπίστωσαν Σουηδοί ερευνητές, κάνει τους μύες πιο αποδοτικούς και συνεπώς
 και πιο δυνατούς.

Η ωφέλεια του σπανακιού «κρύβεται» στα νιτρικά άλατα που περιέχει σε αφθονία και τα οποία 
καθιστούν πιο αποδοτικά τα μιτοχόνδρια (τα «εργοστάσια ενέργειας») των κυττάρων. «Είναι σαν
 να βάζει κανείς ένα βελτιωτικό καυσίμου στους μυς του, τους κάνει να ‘τρέχουν’ πιο ομαλά και
 αποδοτικά», ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας.

Οι ερευνητές έδωσαν σε εθελοντές, καθημερινά επί τρεις μέρες, να καταναλώσουν καθαρά 
συμπληρώματα νιτρικών αλάτων σε ποσότητα ισοδύναμη με ένα πιάτο σπανάκι. Στην αρχή και 
στο τέλος του πειράματος οι εθελοντές έκαναν έντονη άσκηση σε ένα ποδήλατο γυμναστικής, 
ενώ ταυτόχρονα γινόταν μέτρηση του οξυγόνου τους. Διαπιστώθηκε ότι χάρη στα νιτρικά άλατα,
 οι εθελοντές χρειάζονταν 3% έως 5% λιγότερη ενέργεια για να παράγουν το ίδιο αποτέλεσμα, 
επειδή οι μυς τους λειτουργούσαν πιο αποτελεσματικά.

Οι Σουηδοί ερευνητές έδειξαν ότι η διατροφή με νιτρικά άλατα αυξάνει το επίπεδο του νιτρικού 
οξέος στο σώμα, με τη βοήθεια «φιλικών» βακτηρίων. Το νιτρικό οξύ είναι ωφέλιμο, επειδή 
ανοίγει τις αρτηρίες, μειώνει την πίεση του αίματος και βελτιώνει την κυκλοφορία του. 
Από την άλλη, τα κυτταρικά μιτοχόνδρια, όπως όλες οι «μηχανές», χάνουν ενέργεια λόγω 
θερμικών απωλειών, όμως τα νιτρικά άλατα φαίνεται πως σταματούν αυτές τις απώλειες και 
κάνουν τα κύτταρα -συνεπώς και τους μυς- πιο αποδοτικά.

topeiraxtiri

Μπορεί πραγματικά να μας ανήκει το νερό;





Tο βραβευμένο ντοκιμαντέρ της Irena Salina Flow-For Love of Water ερευνά αυτό που οι εμπειρογνώμονες θεωρούν ως το πιο σημαντικό πολιτικό και περιβαλλοντικό θέμα του 21ου αιώνα. Την παγκόσμια κρίση νερού. Η έρευνα της Salina εστιάζει στην πολιτική, την ρύπανση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και στην εμφάνιση διαφόρων εταιριών για έλεγχο του νερού. Αναρωτηθήκατε πότε αν "Μπορεί πραγματικά να μας ανήκει το νερό;"

Μετά την προβολή:
Για δεύτερη φορά τα γαλλικά δικαστήρια δικαίωσαν την εταιρία TV Channel ARTE, παραγωγό του βραβευμένου ντοκιμαντέρ FLOW, το οποίο περιγράφει τις καταστροφικές πρακτικές των πολυεθνικών στον τομέα του νερού, ανάμεσά τους και της Suez, η οποία σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα ενδιαφέρεται για την απόκτηση της ΕΥΑΘ.


Το 2010, ένα γαλλικό δικαστήριο απέρριψε την αγωγή δυσφήμισης της Suez ενάντια στην ταινία FLOW. Απαίτησε επίσης η Suez να αποζημιώσει τους παραγωγούς της ταινίας για τα νομικά τους έξοδα. Ανικανοποίητη από αυτή την απόφαση, η Suez άσκησε έφεση. Την περασμένη εβδομάδα, στις 27 Ιουνίου 2012, το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή και δικαίωσε και πάλι τους κατηγορούμενους. 

8:12': Στο Τέξας τοξικολόγοι ανακάλυψαν υψηλά ποσοστά Prozac (Ladose στην Ευρώπη) στους ιστούς κάθε ψαριού που έλεγξαν...

ftiaxno.gr

Πόσο ζει μια πεταλούδα;






Μια πεταλούδα ζει κατά μέσο όρο λιγότερο από μια εβδομάδα. Μερικές πεθαίνουν σε δέκα μόλις ώρες, ενώ άλλες ζουν μέχρι και οκτώ μήνες, ανάλογα και με το κλίμα. Ξεχειμωνιάζουν και περιμένουν να ζευγαρώσουν την επόμενη άνοιξη. Καμία πάντως πεταλούδα δε ζει πάνω από ένα χρόνο.


ΠΗΓΗ: science illustrated.gr

Τυρί: Πρωταγωνιστεί στο τραπέζι μας




Κυριαρχεί στο τραπέζι µας, δίνοντας στη χώρα µας την ευρωπαϊκή πρωτιά στην κατανάλωσή του. Πλούσιο σε πρωτεΐνεςασβέστιο και βιταµίνες Α, Β, C, D, E και Κ, το τυρί αποτελεί βασικό στοιχείο της διατροφής. Οι παραλλαγές στη γεύση, το άρωµα και τη µορφή του εξαρτώνται από το είδος του γάλακτος από το οποίο είναι φτιαγµένο, την επεξεργασία του και τον χρόνο ωρίµανσής του.

Η περιεκτικότητα του τυριού σε θρεπτικά συστατικά εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τη µέθοδο παρασκευής του. Οι πρωτεΐνες των τυριών παρουσιάζουν διακύµανση από 10-30%- και είναι µάλιστα υψηλής βιολογικής αξίας, ανώτερης ποιότητας από του κρέατος, ενώ τα λιπαρά τους από 0-35%. Ακόµη και η περιεκτικότητα των διαφόρων ειδών τυριού σε ασβέστιο, διαφέρει ανάλογα µε την τεχνολογία παραγωγής. Είναι µεγαλύτερη στα σκληρά τυριά σε σχέση µε τα µαλακά. “Πρωταθλήτρια” σε περιεκτικότητα σε ασβέστιο είναι η παρµεζάνα και ακολουθούν η γραβιέρα, η γκούντα, το κεφαλοτύρι, το κασέρι και το ένταµ. Το τυρί κότατζ, η µυζήθρα και το ανθότυρο µπορεί να θεωρούνται light επιλογές και να προτιµώνται από όσους προσέχουν τη διατροφή και τη γραµµή τους, έχουν όµως και το λιγότερο ασβέστιο (6-17 φορές λιγότερο από την παρµεζάνα).

Μία µερίδα φέτα (65γρ) καλύπτει το 40% των ηµερήσιων αναγκών ενός ενήλικου σε ασβέστιο, µια µερίδα κεφαλοτύρι το 55%, µία µερίδα γραβιέρα (55γρ) καλύπτει το 68% της συνιστώµενης ηµερήσιας πρόσληψης σε ασβέστιο (ΣΗΠ), ενώ µια µερίδα µαλακού τυριού λίγο παραπάνω από το 30% της ΣΗΠ.

Αν και το τυρί αποτελεί πολύ σηµαντική πηγή πρωτεϊνών και ασβεστίου για κάθε ηλικία, καλό είναι να αποφεύγουν την κατανάλωση τυριών όπως το brie, το ροκφόρ, το καµαµπέρ και άλλα µαλακά τυριά, οι γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυµοσύνης και οι ανοσοκατεσταλµένοιασθενείς. Τα τυριά αυτά φέρουν επιφανειακή ζυµοχλωρίδα, άρα και πιθανότητες να έχει επιβιώσει το επικίνδυνο παθογόνο βακτήριο της λιστέριας.

Αγοράστε σωστά
Το τυρί φέτα πρέπει να βρίσκεται µέσα σε καθαρά δοχεία, πάνω στα οποία θα πρέπει να υπάρχει η ένδειξη µε την ηµεροµηνία παρασκευής, την ποιότητα του τυριού, το όνοµα και την έδρα του παρασκευαστή και τον αριθµό έγκρισης της εγκατάστασης. Το δε τυρί δεν θα πρέπει να φέρει κιτρινωπές κηλίδες στην επιφάνειά του. Αυτές αποτελούν ένδειξη µερικής αφυδάτωσης της επιφάνειας του τυριού και πιθανή αιτία ανάπτυξης µυκήτων. Επίσης, όταν η φέτα εξέρχεται από το δοχείο, δεν θα πρέπει να σχηµατίζονται «σχοινιά άλµης» που αποστραγγίζονται αργά από τη µάζα του τυριού. Κάτι τέτοιο υποδεικνύει την ύπαρξη υψηλού αριθµού κολοβακτηρίων και άλλων βακτηρίων στην άλµη, όπου και παράγουν παχύρρευστες ουσίες.
Τα σκληρά και ηµίσκληρα τυριά θα πρέπει να περιβάλλονται από προστατευτικό υλικό, όπως η παραφίνη και να αναφέρουν επίσης στην ετικέτα τους τις παραπάνω πληροφορίες. Η επιφάνεια του τυριού, θα πρέπει να είναι καθαρή και να µην φέρει ανώµαλους χρωµατισµούς, ρωγµές ή εστίες µούχλας.
Η µούχλα είναι η πιο συνηθισµένη από τις αλλοιώσεις που εµφανίζουν τα τυριά και οφείλεται στην έκθεσή τους σε αυξηµένη υγρασία. Λόγω του κινδύνου ανάπτυξης µυκήτων και παραγωγής µυκοτοξινών στα σκληρά τυριά, φροντίστε να µην καταναλώνετε ποτέ προϊόντα που εµφανίζουν αποχρωµατισµό και να µην τρώτε ποτέ το σκληρό κηρώδες περίβληµα των τυριών.
Όλα τα τυριά πρέπει να παρασκευάζονται από παστεριωµένο γάλα. Αν θέλετε να καταναλώσετε τυριά που προέρχονται από νωπό γάλα, απαιτείται να έχει προηγηθεί ωρίµανσή τους για τουλάχιστον 3 µήνες, διότι διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης µελιταίου πυρετού.

Τα είδη των τυριών
Τα τυριά διακρίνονται σε διάφορα είδη ανάλογα µε:
  • το ζώο από το οποίο προέρχεται το γάλα που θα χρησιµοποιηθεί στην παρασκευή τους: τυρί αγελάδος, πρόβειο, κατσικίσιο κ.ο.κ. 
  • το ποσοστό της υγρασίας που περιέχουν και τη σύστασή τους: διακρίνονται σε µαλακά, σκληρά και ηµίσκληρα. 
  • την περιεκτικότητά τους σε λίπος: πλήρες, light, µε χαµηλά λιπαρά κ.ο.κ. 
  • τον τόπο παρασκευής τους. 
ΜΑΛΑΚΑ ΤΥΡΙΑ: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τυριά, όπως το κατίκι, η φέτα και το γαλοτύρι. Τα συσκευασµένα διατηρούνται µέχρι την ηµεροµηνία λήξης τους, ενώ αν τα αγοράζετε χύµα φροντίστε να καταναλώνονται εντός 7-10 ηµερών από την αγορά τους. Σε περίπτωση που τα τοποθετείτε στην άλµη, φροντίστε να τα καλύπτει πλήρως και ελέγχετε συχνά για µούχλα.
ΣΚΛΗΡΑ/ΗΜΙΣΚΛΗΡΑ ΤΥΡΙΑ: Σκληρά τυριά είναι το κεφαλοτύρι, η γραβιέρα, το λαδοτύρι και ηµίσκληρα το κασέρι και τα ολλανδικού τύπου.
Αυτά που πωλούνται σε κοµµάτια στα σούπερ µάρκετ πρέπει να καταναλώνονται εντός 15 ηµερών. Σε γενικές γραµµές, όσο πιο σκληρό είναι ένα τυρί, τόσο περισσότερο διατηρείται. Επίσης, τα µεγάλα κοµµάτια τυριού έχουν την τάση να διατηρούνται περισσότερο από τα τεµαχισµένα σε µικρά κοµµάτια.
ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΥΡΟΓΑΛΑΚΤΟΣ: Εδώ ανήκει η µυζήθρα, το ανθότυρο, το µανούρι. Αν είναι συσκευασµένα σε κενό αέρος έχουν διάρκεια ζωής έως 6 ηµέρες µετά το άνοιγµα.

Τυράκι από τον τόπο σου…
Με δεδοµένο ότι περισσότερες από 250.000 ελληνικές οικογένειες ζουν από την αιγοπροβατοτροφία, προτείνουµε, την επόµενη φορά που θα πάτε στο σούπερ µάρκετ, αντί να αναζητήσετε ιταλική παρµεζάνα ή ρεγκάτο Ιρλανδίας, να αφήσετε το µάτι σας να περιπλανηθεί στις ελληνικές ετικέτες που υπάρχουν στον πάγκο των τυριών και να επιλέξετε …ελληνικά. Ελληνική δεν είναι µόνο η φέτα!
  • Τουλουµοτύρι: Μοιάζει αρκετά µε τη φέτα, η διαφορά του όµως είναι ότι µετά το αλάτισµά του τοποθετείται µέσα σε ασκούς. Παρασκευάζεται από γάλα προβάτου ή κατσίκας, ή από µίγµα των δύο.
  • Κοπανιστή: Είναι ένα µαλακό τυρί, µε έντονα πιπεράτη και καυτερή γεύση, που φτιάχνουν στα κυκλαδονήσια. Οι τρόποι για την παρασκευή της ποικίλλουν από νησί σε νησί. Συνήθως, η κοπανιστή γίνεται από νωπό γάλα, που δεν έχει υποστεί θερµική επεξεργασία (αγελαδινό ή µίγµα αγελαδινού µε πρόβειο ή κατσικίσιο), πήζει µε φυσική πυτιά και στραγγίζει σε τσαντίλες. Ωριµάζει σε διάστηµα πολλών µηνών, στη διάρκεια των οποίων προστίθεται κι άλλο τυρί και το µίγµα ζυµώνεται πολλές φορές. 
  • Σαν Μιχάλη: Συριανό πικάντικο τυρί που διατηρείται στο λάδι. Κατασκευάζεται αποκλειστικά από αγελαδινό γάλα σε µεγάλα κεφάλια. 
  • Μετσοβόνε: Ηµίσκληρο, καπνιστό τυρί από το Μέτσοβο, Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης. Καπνίζεται κρεµασµένο, τυλιγµένο σε σχοινί, ενώ ωριµάζει επί διάστηµα περίπου τριών µηνών. Παρασκευάζεται κυρίως από αγελαδινό γάλα ή µίγµα αγελαδινού µε πρόβειο ή κατσικίσιο (όχι όµως πάνω από 20%). Η ιδανική εναλλακτική στο καπνιστό ρεγκάτο. 
  • Μαλακό τυρί Χίου «Μαστέλο»: Προτιµήστε το αντί για µοτσαρέλα. Το µαστέλο φτιάχνεται από αγελαδινό γάλα. Η λέξη µαστέλο, στην κυριολεξία σηµαίνει τον ξύλινο κάδο που χρησιµοποιούσαν για τη συλλογή του γάλακτος. 
  • Γραβιέρα: Η γραβιέρα είναι ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά ελληνικά τυριά ωρίµανσης, που διακρίνεται για το απαλό ευχάριστο άρωµα και την ήπια υπόγλυκη γεύση του. Παράγεται σε πολλές περιοχές της χώρας, κυρίως από πρόβειο γάλα, σε ανάµιξη 10-30% µε γίδινο γάλα. Οι γραβιέρες Κρήτης, Αγράφων και Νάξου, είναι τυριά ΠΟΠ, µε τη Γραβιέρα Νάξου να είναι η µοναδική που φτιάχνεται µε αγελαδινό γάλα. 
  • Κεφαλοτύρι: Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό τυρί, που παρασκευάζεται από αιγοπρόβειο γάλα. Υπάρχουν αρκετά είδη κεφαλοτυριού, που διαφέρουν µεταξύ τους σε λιποπεριεκτικότητα και σε µαλακότητα. Η υπερβολική σκληρότητα σε ένα κεφαλοτύρι, µπορεί να οφείλεται στη χρήση αποκλειστικά κατσικίσιου γάλακτος ή στην πολύ υψηλή περιεκτικότητά του σε αλάτι. Κασέρι: Ηµίσκληρο τυρί από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, µε συµπαγή µάζα χωρίς τρύπες. Έλκει την καταγωγή του από την Ιταλία και εκτός από την Ελλάδα απαντάται στη Ρουµανία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία. 
  • ΑνθότυροΜυζήθραΜανούρι: Είναι τα πιο γνωστά παραδοσιακά τυριά τυρογάλακτος, που αρχικά ήταν όλα αναγνωρισµένα ως ΠΟΠ (Προστατευόµενη Ονοµασία Προέλευσης), σήµερα όµως διατηρείται ως ΠΟΠ µόνο το Μανούρι. 
  • Γαλοτύρι: Παραδοσιακό µαλακό τυρί ΠΟΠ, που παρασκευάζεται στις περιοχές της Ηπείρου και Θεσσαλίας από νωπό ή παστεριωµένο πρόβειο ή γίδινο γάλα ή από µίγµατα αυτών. Συνήθως καταναλώνεται φρέσκο.

 Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Πώς διατηρούνται καλύτερα τα τυριά στο ψυγείο; 
Η θερµοκρασία του ψυγείου πρέπει να είναι από 2-40C. Αν το τυρί είναι συσκευασµένο, µετά το άνοιγµα της συσκευασίας, καλό είναι να τοποθετηθεί σε πλαστικό δοχείο κατάλληλο για τρόφιµα, ώστε να διατηρήσει την υγρασία του. Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσετε τη φέτα είναι σε τάπερ µε άλµη. Η γραβιέρα, για να διατηρηθεί φρέσκια, πρέπει να φυλαχθεί µέσα σε καλά κλεισµένο γυάλινο ή πλαστικό δοχείο, µαζί µε ένα «κυβάκι» ζάχαρης, που θα «τραβάει» την υγρασία. Προσοχή όµως! Μην φυλάσσετε στο ίδιο δοχείο διαφορετικούς τύπους τυριών, γιατί το ένα µεταδίδει στο άλλο τη δική του µυρωδιά, µε αποτέλεσµα η γεύση και το άρωµα του κάθε τυριού να αλλοιώνεται. Eπίσης, µην τοποθετείτε τα τυριά στην κατάψυξη, γιατί χαλάει η υφή τους. Μόνο µερικά σκληρά τυριά, όπως το κεφαλοτύρι ή το τσένταρ, όταν είναι τριµµένα, µπορούν κατ’ εξαίρεση να αποθηκευτούν και στην κατάψυξη – τυλιγµένα σφιχτά µέσα σε µια πλαστική σακούλα φαγητού – χωρίς να χάσουν τη γεύση τους.

Μπορώ να φτιάξω µόνος µου άλµη;
Σε 1 λίτρο νερό, προσθέτετε 70 γραµµάρια αλάτι. Ζεσταίνετε το διάλυµα µέχρι τους 85-900C, για 30 δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, τοποθετείτε το διάλυµα στο ψυγείο για να κρυώσει. Όταν αποκτήσει την επιθυµητή θερµοκρασία των 40C, η άλµη είναι έτοιµη για να τοποθετήσετε τη φέτα.

Τι κάνω µε το τυρί που έχει µουχλιάσει;
Τα τυριά που έχουν µυρίσει ή µουχλιάσει µέχρι µέσα δεν τρώγονται. Αν όµως η αλλοίωση είναι επιφανειακή, µπορείτε να αφαιρέσετε µε το µαχαίρι τη µούχλα κόβοντας το τυρί σε βάθος 2 εκατοστών από την επιφάνεια και να καταναλώσετε το ανεπηρέαστο τµήµα του, σε σύντοµο χρονικό διάστηµα. Αυτό που θα πρέπει να σας θορυβήσει περισσότερο είναι ο σχηµατισµός αέρα στο εσωτερικό της συσκευασίας ή του δοχείου στο οποίο φυλάσσεται το τυρί. Σηµαίνει ότι έχουν παραχθεί αέρια από µικροοργανισµούς.

Tips
  • Τοποθετήστε τα τυριά στα πάνω ράφια του ψυγείου. 
  • Μην καθαρίζετε τα τυριά που έχουν εξωτερικό περίβληµα, αν δεν πρόκειται να καταναλωθούν άµεσα.
  • Όταν αγοράζετε συσκευασµένα τυριά που διατηρούνται σε κενό αέρος, προσέξτε η συσκευασία τους να µην έχει τρύπες ή σκασίµατα. Αν παίρνετε τυρί από τον πάγκο, αφαιρέστε το χαρτί, και διατηρήστε το σε γυάλινο δοχείο.



lifepositive.gr



Κολλιτσίδες. Φυτά λαθρεπιβάτες ή φυτά εφευρέτες;




 (Από τον Μιχάλη Πολίτη) 
Μου έγινε κολλιτσίδα, λέμε για κάποιον ο οποίος μας γίνεται φορτικός. Στην πραγματικότητα με τον όρο κολλιτσίδα αναφερόμαστε στους καρπούς ορισμένων φυτών που χάρη στα περίτεχνα αγκάθια τους καταφέρνουν να γαντζώνονται στα ρούχα μας και να μην ξεκολλάνε από εκεί παρά μόνο μετά από αρκετή προσπάθεια και υπομονή.
Αφορμή γι' αυτό το αφιέρωμα μου έδωσε ένας περίπατος στη φύση, όπου ανακάλυψα επιστρέφοντας πως στα ρούχα μου φώλιαζαν πλήθος διαφορετικοί λαθρεπιβάτες! Πράγματι οι κολλιτσίδες είναι οι διασημότεροι στον κόσμο φυτικοί λαθρεπιβάτες. Στο εξωτερικό γι' αυτά τα φυτά υπάρχει ο όρος "Hitchhiker plants" που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει φυτά "ωτοστοπατζήδες", ωστόσο νομίζω ότι ο όρος λαθρεπιβάτες τους ταιριάζει καλύτερα. Εξ άλλου δεν νομίζω να κουβαλάει κανείς κολιτσίδες στα ρούχα του με τη θέλησή του, έτσι δεν είναι;
Η φύση προίκισε ορισμένα φυτά με ιδιαίτερες ικανότητες για να μπορούν να εξασφαλίσουν την διαιώνιση του είδους τους και τη διασπορά τους. Ο άνεμος είναι ίσως το πιο συνηθισμένο μέσο διασποράς των φυτών που μεταφέρει τους σπόρους τους από την μια περιοχή στην άλλη. Άλλος ένας γνωστός μεταφορέας είναι τα έντομα που κουβαλούν γύρη ή σπόρους σε μεγάλες αποστάσεις, όπως και τα πτηνά που επίσης τρώγοντας διάφορους καρπούς μεταφέρουν τους σπόρους σε αποστάσεις που απέχουν πολύ από τους αρχικούς βιότοπους των φυτών.
Εκείνο όμως πού δεν έχουμε προσέξει όσο θα έπρεπε είναι ότι ορισμένα φυτά δεν βασίζονται σε έντομα ή πουλιά για την μεταφορά των σπόρων τους - προφανώς δεν τους αρέσουν τα αεροπορικά ταξίδια - αλλά χρησιμοποιούν χερσαία ζώα, κυρίως θηλαστικά για να ταξιδέψουν τσάμπα.
Έτσι αρκετά φυτά ανέπτυξαν καρπούς με μηχανισμούς προσκόλλησης (αγκάθια, κλπ) τέτοιους ώστε να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για διάφορες εφευρέσεις. Πράγματι η ικανότητα αυτών των καρπών να προσκολλώνται επιδέξια στο δέρμα και τις τρίχες των θηλαστικών είναι αξιοθαύμαστη.
Ας γνωρίσουμε όμως μερικά από αυτά τα φυτά που απαντώνται και στην πατρίδα μας και την ιστορία κάποιων εφευρέσεων που σχετίζονται μ' αυτά τα φυτά
Κολλιτσίδα - Galium aparine, φυτό και καρπός (σε μεγύθυνση)
Κολλιτσίδα -  Galium spurium, Galium aparine, Galium tricornutumΗ κοινή κολλιτσίδα, φυτό ημιαναρριχόμενο, πασίγνωστο ζιζάνιο των αγροτικών καλλιεργειών, φυτό που έχει κάνει το γύρο του κόσμου αρκετές φορές και απαντάται παντού σαν ενδημικό ή σαν εγκλιματισμένο. Οι μικροί σφαιρικοί καρποί του σε μέγεθος φακής κολλάνε πανεύκολα σε δέρμα και τρίχες - θα το έχετε καταλάβει σίγουρα αν τυχόν τις συναντήσετε στο δρόμο σας. Φυτό μπελάς με άλλα λόγια, ωστόσο αν μαζέψετε αρκετούς καρπούς στα ρούχα σας μην τους πετάξετε. Αν τους καβουρδίσετε μπορείτε να έχετε ένα εξαίρετο ρόφημα αντάξιο του καφέ! Βλέπετε η κολιτσίδα είναι συγγενές φυτό με τον αραβικό καφέ μόνο που οι καρποί της περιέχουν λιγότερη καφεΐνη. Όσο για τα φύλλα της, αν μαζευτούν φρέσκα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν σαλάτα.
Αγριομελιτζάνα ή μεγάλη κολλιτσίδα - Xanthium strumarium
Αγριομελιτζάνα ή μεγάλη κολλιτσίδα - Xanthium strumariumΕτήσιο ζιζάνιο (πλατύφυλλο). Απαντάται συχνά στους καλλιεργούμενους αγρούς, σε λαχανόκηπους, αλλά και σε χέρσες περιοχές. Φυτρώνει την άνοιξη. Ο βλαστός του και τα φύλλα του είναι χνουδωτά και μοιάζουν πολύ με της μελιτζάνας. Ανθίζει το καλοκαίρι. Ο καρπός έχει ωοειδές σχήμα, είναι δερματώδης και φέρει αγκάθια στην επιφάνειά του. Έχει την ιδιότητα να κολλά στα ρούχα ή στο τρίχωμα των ζώων και να μεταφέρεται. Τα νεαρά φυτά αγριομελιτζάνας (μέχρι το στάδιο των 3-4 φύλλων) είναι δηλητηριώδη. 
Η πατέντα του Velcro δεν είναι παρά μια αντιγραφή της κολιτσίδας 
Η αξιοθαύμαστη εφεύρεση του Velcro
Μια ημέρα το 1948, ένας ερασιτέχνης Ελβετός ορειβάτης και φυσιοδίφης, ο George de Mestral, πήγε έναν περίπατο στη φύση με το σκυλί του σε ένα λιβάδι γεμάτο αγριόχορτα. Γυρνώντας στο σπίτι του πρόσεξε ότι αυτός και ο σκύλος του είχαν γεμίσει κολλιτσίδες. Γεμάτος περιέργεια, ο Mestral πήγε στο μικροσκόπιό του και επιθεώρησε μία από τις πολλές κολλιτσίδες που κολλήθηκαν στα ρούχα του. Είδε τους πολυάριθμους μικρούς γάντζους που επέτρεψαν στους σποροφόρους καρπούς να προσκολληθούν τόσο σταθερά στις μικροσκοπικές θηλιές στο ύφασμα των ρούχων του. Στον Mestral γεννήθηκε μια θαυμάσια ιδέα. Αποφάσισε να σχεδιάσει ένα νέο συνδετήρα ρούχων δύο πλευρών που θα εφάπτονταν η μία με την άλλη. Η υφή της μίας πλευράς θα ήταν τσιγκελωτή όπως στις κολλιτσίδες και η άλλη πλευρά θα ήταν ύφασμα με μαλακίες θηλιές όπως τα ρούχα που φορούσε. Θα ήταν μια διαφορετική εκδοχή του φερμουάρ. Από τις δύο λέξεις velour (μαλακό ύφασμα) και crochet (τσιγκελάκι) γεννήθηκε και το όνομα της νέας εφεύρεσης "Velcro" Η εφεύρεση μετά από πολλές δοκιμές κατοχυρώθηκε σαν ευρεσιτεχνία το 1955 και σήμερα η βιομηχανία Velcro αξίζει δισεκατομμύρια.
Λάππα ή κολλιτσίδα ή πλατανομαντηλίδα ή αρκουδοβότανο - Arctium lappa
Λάππα ή κολλιτσίδα ή πλατανομαντηλίδα ή αρκουδοβότανο - Arctium lappaΠοώδες διετές φυτό. Απαντάται σε ορεινές κυρίως περιοχές. Όπως και στην αγριομελιτζάνα ο καρπός της λάππας είναι μια μεγάλη κολλιτσίδα που περιβάλλεται από μακριά γαντζωτά αγκάθια. Οι ξερές κολλιτσίδες προσκολλώνται εύκολα στη γούνα των ζώων ή στα ρούχα, κάνοντας κατά συνέπεια αυτές τα φυτά έναν από τους πιο πετυχημένους λαθρεπιβάτες ιδιαίτερα στα μεγάλα θηλαστικά. Οι μικροί γάντζοι στις άκρες των αγκαθιών μπορούν ακόμη και να διαπεράσουν το νεκρό στρώμα του δέρματος στα δάχτυλά σας. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο αυτό το τραχύ φυτό αν συλλεχτεί όσο είναι φρέσκο (πριν καρπίσει) μπορεί να μας δώσει μια υπέροχη σαλάτα καθώς η γεύση του μοιάζει με του σπαραγγιού, αν βραστεί. Επίσης μπορεί να φαγωθεί ωμό αν σερβιριστεί με λάδι και ξύδι. Η λάππα είναι επίσης γνωστό φαρμακευτικό φυτό. Χρησιμοποιούνται η ρίζα, τα φύλλα και οι καρποί. Η ρίζα της έχει ιδιότητες διουρητικές, καθαρτικές και εφιδρωτικές και περιέχει αρκετό σίδηρο. Πιστεύεται ότι η λάππα έχει ιδιότητες κατά του διαβήτη. 
Μαρρούβιο ή Σκυλόχορτο - Marrubium vulgare 
Μαρρούβιο ή Σκυλόχορτο - Marrubium vulgare
Ενδημικό στην Ευρώπη και στη χώρα μας, εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Φυτό που φθάνει τους πενήντα πόντους, αρωματικό και με γεύση πικρή. Όπως και σε άλλα μέλη της οικογένειας της μέντας (Lamiaceae), τα λουλούδια ομαδοποιούνται στις πυκνές συστάδες κατά μήκος των μίσχων. Κάθε λουλούδι έχει ένα σωληνοειδή κάλυκα με δέκα ακανθωτά δόντια που ξεραίνονται και γέρνουν προς τα έξω στα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο. Κάθε τραχύς, ξερός κάλυκας που περιέχει τέσσερις σπόρους προσκολλάται εύκολα στη γούνα των ζώων ή άλλων περαστικών. Χωρίς μια αμφιβολία, οι κάλυκες του σκυλόχορτου θα προσκολληθούν στις κάλτσες σας αν περάσετε μέσα από περιοχή με τέτοια φυτά το φθινόπωρο. Το σκυλόχορτο είναι γνωστό φαρμακευτικό φυτό. Δραστικό κατά του βήχα και των σπασμών. Ως αφέψημα είναι τονωτικό αλλά σε μεγάλες ποσότητες λειτουργεί και ως καθαρτικό. Περίφημες είναι οι καραμέλες για το βήχα από σκυλόχορτο που γίνονται με βραστάρι του φυτού και ζάχάρη.  
Τριβόλι - Tribulus terrestris 
Τριβόλι - Tribulus terrestris Το τριβόλι είναι ένα έρπον ζιζάνιο που κατάγεται από την Ευρώπη και εξαπλώθηκε παγκόσμια χάρη στην ικανότητα των σπόρων τους να ταξιδεύουν σαν λαθρεπιβάτες όχι μόνο πάνω σε ζώα, αλλά και σε παπούτσια, ελαστικά αυτοκινήτων, αεροπλάνων, κλπ. Τα φυτά αναπτύσσονται σαν χαλί στα μέρη που φυτρώνουν. Οι αγκαθωτοί καρποί τους αναπτύσσονται στις βάσεις των φύλλων και χωρίζονται σε πεντάσπορα τμήματα (καρπόφυλλα). Οι καρποί χωρίζονται σε μικρότερα σποροφόρα (σχιζόκαρπα). Τα αγκάθια κάθε τμήματος είναι ταιριασμένα έτσι ώστε κάποιο από αυτά να κοιτάζει πάντα προς τα πάνω, όπως το μεσαιωνικό όπλο αποκαλούμενο caltrop (τρίβολος). Οι αγκαθωτές κολλιτσίδες των τριβολιών διαπερνούν με ευκολία τα παπούτσια, τα ρούχα και το δέρμα, όπου γαντζώνονται για να ταξιδέψουν σε άλλες περιοχές. Το Τριβόλι είναι το βάσανο του κάθε ποδηλάτη.
Τρίβολος (Caltrop). Μεσαιωνικός και σύγχρονος (μικρή φωτο) 
Ένα ύπουλο όπλο
Ένα αρχαίο όπλο είχε σαν πηγή έμπνευσης το τριβόλι. Αυτό ήταν μια σιδερένια κατασκευή (καρφί) με τέσσερις αιχμηρές καταλήξεις. Σχεδιασμένο σαν πυραμίδα έτσι ώστε όταν εκσφενδονιζόταν μπορούσε πάντα να προσγειωθεί με μια μύτη να κοιτάει προς τα επάνω. Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν τετράεδρον ή τρίβολο. Χρησιμοποιούταν για να ανασκολοπίσει τις οπλές των αλόγων του εχθρικού ιππικού.  Η πρώτη σαφής αναφορά της χρήσης του μας παραπέμπει στο 331 π.Χ. στην μάχη στα Γαυγάμηλα, όπου ο στρατός του Δαρείου του 3ου έσπειρε με τριβόλους την περιοχή για να ανακόψει το ιππικό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Ρωμαίοι -ως συνήθως- μετέτρεψαν την ελληνική ονομασία του τρίβολου σε Tribulus και το αποκαλούσαν επίσης Murex ferreus. Ο τρίβολος συνέχισε να αποτελεί χρήσιμο όπλο στο πέρασμα των αιώνων και κατά την διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων χρησιμοποιήθηκε στις ευρωπαϊκές εχθροπραξίες. Μια παρόμοια κατασκευή χρησιμοποιήθηκε επίσης στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο για να καταστρέψει τις ρόδες των φορτηγών στις εχθρικές φάλαγγες ανεφοδιασμού.
Αγριοκρίθαρο ή Αγριοστάχυ ή τριχοστάχυ - Hordeum murinum 
Αγριοκρίθαρο ή Αγριοστάχυ ή τριχοστάχυ - Hordeum murinumΑγροστώδες ζιζάνιο, φυτρώνει συνήθως σε χέρσα εδάφη και σε πολυσύχναστα μέρη και κατά μήκος των δρόμων. Τα άνθη του είναι μικρά στάχυα με ωραίες αλύγιστες τρίχες και μοιάζουν με το καλλιεργούμενο κριθάρι. Από τους πιο γνωστούς λαθρεπιβάτες. Αποτέλεσε για χρόνια παιχνίδι των παιδιών της υπαίθρου που παίζοντας, πετούσαν τα άνθη του, το ένα στα ρούχα του άλλου, όπου συνήθως "κολλούσαν". Όμως οι σπόροι των αγριοκρίθαρων δεν είναι τόσο αθώοι. Δημιουργούν ένα σοβαρό πρόβλημα για τα σκυλιά και τις γάτες επειδή τα μικρά μυτερά στάχυα μπορούν να διαπεράσουν τα αυτιά και τις κόγχες των ματιών. Εάν μια ολόκληρη ακίδα αγριοκρίθαρου χωθεί μέσα στη μύτη σας είναι δύσκολο να την αφαιρέσετε. Η ακίδα ωθείται βαθύτερα προς τα επάνω μέσα στη ρινική κοιλότητα και έπειτα σπάει σε κομμάτια όταν προσπαθείτε να την τραβήξετε έξω.

Φυσικά δεν είναι μόνο αυτά τα φυτά λαθρεπιβάτες. Υπάρχουν αρκετά ακόμα ενδημικά στη χώρα μας και άλλα από ξένες χώρες με πολύ ενδιαφέρουσα όμως ιστορία. Όμως δεν χωράνε όλα σε ένα αφιέρωμα. Θα μας δοθεί η ευκαιρία να ασχοληθούμε μαζί τους στο μέλλον.




http://www.valentine.gr

Αμυγδαλιά: Σύμβολο της νέας αρχής, της νέας χρονιάς, της ανάστασης!




(Από τον Νίκο Θυμάκη)
Ιστορικά…

Η Αμυγδαλιά (Amygdalus communis, συν. Prunus amygdalus), κατάγεται από τη νοτιοδυτική και κεντρική Ασία. Είδη και ποικιλίες της, ακόμη και σήμερα, αυτοφύονται στην Τουρκία, τη Συρία, την περιοχή του Καυκάσου καθώς και το Αφγανιστάν. Κάποιοι λένε πως στην Ελλάδα μεταφέρθηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους αν και μερικοί ισχυρίζονται ότι είναι ιθαγενές είδος(μάλλον αναφέρονται στην άγρια αμυγδαλιά-είδη Prunus webbii και Amygdalus communis sylvestris). Φαίνεται πάντως, από τα ευρήματα της Φράγχθης, ότι λίγο μετά το 10.000π Χ τα άγρια αμύγδαλα αποτελούσαν κύριο είδος τροφής ενώ κατά τους κλασσικούς χρόνους, τα «αμύγδαλα της Νάξου» αποτελούσαν το δημοφιλέστερο ξηρό καρπό. Σε πολλά μέρη της Ανατολής η Αμυγδαλιά ήταν γνωστή με το όνομα «Αθασία» από όπου προέκυψε εκ παραφθοράς το όνομα της τιμώμενης από τους αρχαίους «Θασίας Αμυγδαλής». Όπως και να έχει πάντως, τα αμύγδαλα αποτελούν εξαιρετική τροφή εδώ κι χιλιάδες χρόνια τόσο για τους Άραβες, όσο και για τους Έλληνες, με εφαρμογές στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Αναφορές υπάρχουν επίσης στο Κοράνι με συμβολισμούς παρόμοιους προς τους Αγιογραφικούς ενώ η Αμυγδαλιά, σαν δένδρο, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της αραβικής-περσικής κηποτεχνίας. Μάλιστα, στην πρώτη αναφορά για κήπο σε αρχαιοελληνικό κείμενο(«Οικονομικός», Ξενοφώντας), η αμυγδαλιά αναφέρεται στον κήπο του Κύρου και έχει παρόμοιους συμβολισμούς με τους προαναφερόμενους. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι αποτελεί κοινό συμβολικό στοιχείο πολιτισμών και θρησκειών.

Βοτανικά…

Μετρίου μεγέθους φυλλοβόλο δένδρο (ως 20 μέτρα ύψος). Τα φύλλα του είναι λεπτά, χρώματος πράσινου ανοικτού. Δεν είναι υπεραιωνόβιο όπως η Ελιά και η Συκιά. Επειδή είναι το πρώτο καρποφόρο δένδρο που ανθίζει, θεωρείται το σύμβολο της ανάστασης. Μάλιστα, ο Θεόφραστος αναφέρει ότι «…προανθεί δε των φύλλων και πρωιβλαστεί…». Τα άνθη, βγαίνουν αργά το χειμώνα, πριν την εμφάνιση των φύλλων. Επειδή μπορεί να ανθίσει ακόμη και στα τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου, είναι πάρα πολλές φορές πιθανό να τη δούμε ανθισμένη ενώ χιονίζει.
Εντός ενός μηνός από την άνθιση, αρχίζει η ανάπτυξη των πράσινων, χνουδωτών καρπών, των Αμυγδάλων.

Αγιογραφικά…

Η αμυγδαλιά(είτε ως δένδρο είτε ως καρπός) αναφέρεται 7 φορές στην Αγία Γραφή, όλες στην Παλαιά Διαθήκη. Η πρώτη αναφορά για τα αμύγδαλα είναι στη Γένεση (43,11)όπου ο Ιακώβ, σε μία φανερή προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια του κυβερνήτη της Αιγύπτου, ζήτησε από τους υιούς του να συλλέξουν και να φέρουν τα καλύτερα προϊόντα του τόπου τους, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και τα αμύγδαλα. Η πιο γνωστή αναφορά στην αμυγδαλιά είναι η «ράβδος του Ααρών»(Αριθμοί, 17, 23) που άνθισε κι έκανε αμύγδαλα. Αυτό ήταν θαύμα, αφού η άνθιση, το μπουμπούκιασμα και η καρποφορία, είναι διαφορετικές φυσικές διεργασίες.
Το σχήμα των καλύκων του άνθους της αμυγδαλιάς αποτέλεσε τμήμα του σχεδίου της «χρυσής λυχνίας» που ήταν ένα από τα δώρα των Ισραηλιτών προς τον Κύριο(Έξοδος, 25, 33-34).Στον Εκκλησιαστή(12,5), η αναφορά γίνεται μάλλον για να τονισθεί η ομορφιά της έναρξης της άνοιξης ενώ τελευταία αναφορά είναι στο κείμενο του Ιερεμία(1,11).

Σημείωση: χρησιμοποιούμε την «Αγία Γραφή-μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα-Ελληνική Βιβλική Εταιρία» 

Χωρία Αγίας Γραφής

1) ΓΕΝΕΣΙΣ (30,37) «…Τότε ο Ιακώβ πήρε χλωρές βέργες από λεύκα, αμυγδαλιά και πλάτανο, τις ξεφλούδισε σε ορισμένα σημεία, για να φανεί το άσπρο, και τις έβαλε μέσα στις ποτίστρες όπου θα πήγαιναν τα κοπάδια να ποτιστούν, ακριβώς εκεί που κυλούσε το νερό, για να τις βλέπουν…».

2) ΓΕΝΕΣΙΣ (43,11) «…τότε ο πατέρας τους τους είπε: αφού είναι ανάγκη να γίνει αυτό, έτσι να κάνετε. Πάρτε στις αποσκευές σας τα καλύτερα από τα προϊόντα της χώρας για να τα προσφέρετε δώρα σε εκείνον τον άνθρωπο: λίγο βάλσαμο, λίγο μέλι, αρώματα, λάβδανο, φιστίκια και μύγδαλα…».
3) ΕΞΟΔΟΣ(25, 33-34) «…κάθε κλάδος θα είναι διακοσμημένος με τρεις κάλυκες άνθους αμυγδαλιάς με ροϊσκους και με άνθη. Στον κορμό της λυχνίας θα υπάρχουν τέσσερις κάλυκες άνθους αμυγδαλιάς και οι ανάλογοι ροϊσκοι και άνθη…».

4) ΕΞΟΔΟΣ (37, 19) «…κάθε κλάδος ήταν διακοσμημένος με τρεις κάλυκες άνθους αμυγδαλιάς, ροϊσκους και άνθη…».

5) ΑΡΙΘΜΟΙ (17, 23) «…Την άλλη μέρα, όταν ο Μωυσής μπήκε στη σκηνή, το ραβδί του Ααρών, της φυλής του Λευί, είχε ανθίσει. Είχαν ανοίξει τα μπουμπούκια, είχαν σχηματιστεί λουλούδια και είχαν δέσει μύγδαλα…».

6)ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ(12,5) «…Έξω θα αλλάζουν οι εποχές του χρόνου: θα ανθίζει η αμυγδαλιά και θα παχαίνει η ακρίδα, θα ωριμάζει η κάππαρη κι εσύ θα προχωρείς προς τη στερνή σου κατοικία…».

7)ΙΕΡΕΜΙΑΣ(1,11) «…Κι έπειτα ο Κύριος ρώτησε: τι βλέπεις Ιερεμία; Ένα κλαδί μυγδαλιάς, του απάντησα…».




Γεωπόνος
www.agroartistico.com

Οι νάνοι των κήπων



Από τον Μιχάλη Πολίτη)

Σίγουρα τους έχετε δει να ξεπροβάλουν ανάμεσα από τις φυλλωσιές των κήπων, να ξαπλώνουν στο γρασίδι και να φυλάνε την εξώπορτα. Οι νάνοι των κήπων δεν είναι αγάλματα. Είναι περισσότερο ζωντανοί απ' ότι νομίζετε. Ξεκινώντας από αρχαίους μύθους διαγράφουν την δική τους πορεία στο χρόνο και πλέκουν την ιστορία με το παραμύθι, στοιχειώνοντας χιλιάδες κήπους, ίσως και τον δικό σας.
Ο μύθος και η προέλευση
Στις μυθολογίες όλων σχεδόν των λαών της Ευρώπης υπάρχουν αναφορές σε διαφόρων ειδών πλάσματα που ζούσαν στα δάση ή στα έγκατα της γης και ήταν άρρηκτα συνδεμένα μ' αυτήν. Νεράιδες, ξωτικά, καλικάντζαροι σε χίλιες δυο παραλλαγές κυριάρχησαν στους μύθους και τα παραμύθια διατηρώντας την μαγεία τους μέχρι σήμερα.
Μια ενδιαφέρουσα κατηγορία είναι οι νάνοι. Οι νάνοι που εμφανίζονται με πολλά ονόματα αλλά τα γνωστότερα είναι τα Gnome και Dwarf.
Οι νάνοι (Dwarves) είναι μυθικά πλάσματα της νορβηγικής και της γερμανικής μυθολογίας. Σήμερα με τον όρο drwaft (νάνος) χαρακτηρίζουμε κάποιον ή κάτι υπερβολικά κοντό ενώ νανισμός (Dwarfism) είναι μια παθολογική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από μικρό ανάστημα.
Οι νάνοι (Gnomes) είναι μυθικά πλάσματα που χαρακτηρίζονται από το ιδιαίτερα μικρό μέγεθός τους και τον υπόγειο τρόπο ζωή τους. Η λέξη Gnome προέρχεται από την νεολατινική λέξη gnomus. Συχνά θεωρείται ότι η ρίζα της είναι από την ελληνική λέξη γνώσις ωστόσο μάλλον είναι παράφραση της λέξης γενόμος genomos (αυτός που ζει στη γη).
Εικονογραφία νάνου σύμφωνα με την νορβηγική μυθολογιά
Στις μέρες μας οι νάνοι (Gnomes) θεωρείται ότι είναι μικρά πλασματάκια με γενειάδες και φορούν μυτερά χρωματιστά σκουφιά. Ζουν σε φυσικές περιοχές για να βρίσκονται κοντά στην φύση και τη γη και νοιάζονται για την άγρια ζωή και το περιβάλλον. Η φροντίδα της φύσης είναι καθημερινή τους δραστηριότητα. Ελευθερώνουν τα άγρια ζώα από παγίδες, βγάζουν τις σκλήθρες από τις πατούσες τους και ταΐζουν όσα ζώα δεν έχουν αποθηκεύσει αρκετή τροφή για το χειμώνα. Όπου κι αν ταξιδεύουν φυτεύουν αγριολούλουδα, και ζωντανεύουν τα φυτά.  Είναι πιο καλοκάγαθα από άλλα λαογραφικά πλάσματα όπως είναι οι καλικάντζαροι.
Οι θρύλοι των Gnomes και η ιστορία τους χάνονται στα βάθη των αιώνων. Στις αρχαιότερες απεικονίσεις παριστάνονται σαν ρυτιδιασμένοι γέροι με μακριές λευκές γενειάδες ή σαν παραμορφωμένοι κοντοστούπηδες. Το μικρό τους μέγεθος είναι αυτό που τους χαρακτηρίζει.
Στη Γερμανία συχνά απεικονίζονταν σαν μεταλλωρύχοι. Υπάρχει μια θεωρία σύμφωνα με την οποία κάποιοι μεταλλωρύχοι, μικροί στο ανάστημα, ξεκίνησαν από την Κρήτη γύρω στο 1500 μ.Χ. για να σκάψουν για χρυσό και ασήμι σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, και μια τέτοια περιοχή ήταν και η νοτιοανατολική Γερμανία. Πιστεύεται ότι ο μύθος των νάνων μεταλλωρύχων έχει τις ρίζες του σ' αυτήν την θεωρία.
Το χαρακτηριστικό κόκκινο μυτερό σκουφάκι που βλέπουμε να φορούν σήμερα οι νάνοι των κήπων, είναι αναπαράσταση αυτού που φορούσαν οι μεταλλωρύχοι των βουνών της νοτιοανατολικής Γερμανίας.
Οι νάνοι συχνά εμφανίζονται στους γερμανικούς λαϊκούς μύθους και στα παραμύθια. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η "Χιονάτη και οι επτά νάνοι" των αδερφών Grimm. Άλλος λαϊκός μύθος υποστήριζε ότι τα ομοιώματα των νάνων, έφερναν καλοτυχία σε ένα σπίτι  αν ήταν τοποθετημένα στην αυλή του ή τον κήπο του. Αυτή η άποψη φυσικά γρήγορα υιοθετήθηκε από τα περισσότερα γερμανικά σπίτια.
Η ιστορία των νάνων του κήπου
Οι πήλινοι  νάνοι του Philip Griebel
Οι πρώτοι νάνοι κήπου φτιάχτηκαν στην Grafenroda, μια πόλη γνωστή για τα κεραμικά της στην Thuringia της Γερμανίας στα μέσα του 17ου αιώνα. Ο Philip Griebel έφτιαχνε ζώα και διακοσμητικά από τερακότα. Ξεκίνησε να φτιάχνει τους νάνους με βάση τους τοπικούς μύθους, για να κάνει τους ανθρώπους να απολαμβάνουν τις ιστορίες με τους γουρλήδες νάνους που προθυμοποιούνταν να φροντίζουν τους κήπους τα βράδια.
Οι νάνοι των κήπων γρήγορα διαδόθηκαν σε όλη τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία και οπουδήποτε αλλού η κηπουρική ήταν ένα σοβαρό χόμπυ. Η βιομηχανία νάνων εξαπλώθηκε σε όλη τη Γερμανία μαζί με άλλες πολυάριθμες βιομηχανίες μικρές ή μεγάλες που μπαινόβγαιναν από τον χώρο των επιχειρήσεων και η καθεμία είχε το δικό της διαφορετικό στυλ και ντιζάιν. Ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έπληξε σοβαρά την βιομηχανία και οι περισσότεροι παραγωγοί τα παράτησαν τότε. Οι επίγονοι του Griebel κατασκευάζουν ακόμα νάνους από τερακότα και είναι οι τελευταίοι από τους Γερμανούς παραγωγούς. Όλοι οι άλλοι μετέφεραν την παραγωγή στην Τσεχία, την Πολωνία ή την Κίνα. Πρόσφατα εκτιμήθηκε ότι υπάρχουν 25 εκατομμύρια νάνοι κήπου στη Γερμανία.
Οι παραδοσιακοί νάνοι είναι φτιαγμένοι από τερακότα χυμένη σε καλούπια. Ο νάνος αφαιρείται από το καλούπι, αφήνεται να στεγνώσει και μετά ψήνεται σε καμίνι για να σκληρήνει. Όταν κρυώσει βάφεται λεπτομερώς στο επιθυμητό επίπεδο και στέλνεται στα καταστήματα για να πουληθεί στους καταναλωτές. Οι περισσότεροι μοντέρνοι νάνοι είναι φτιαγμένοι από συνθετικές ρητίνες και άλλα παρόμοια υλικά.
Αντίγραφο του Lampy
Οι νάνοι των κήπων εμφανίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο πρώτη φορά το 1847 από τον Sir Charles Isham, όταν αυτός επιστρέφοντας από ένα ταξίδι του στη Γερμανία έφερε μαζί του 21 φιγούρες νάνων και τις τοποθέτησε σαν διακοσμητικά στους κήπους του σπιτιού του στο Lamport Hall του Northamptonshire. Μόνο ένας νάνος από εκείνη την αυθεντική φουρνιά σώζεται. Ο Lampy, όπως είναι γνωστός, εκτίθεται για τους επισκέπτες στο Lamport Hall, και είναι ασφαλισμένος για ένα εκατομμύριο λίρες.
Πολλές από τις φιγούρες των νάνων του 19ου αιώνα ήταν καλοφτιαγμένες, μεγάλες και εντυπωσιακές. Αν και υπήρχαν σε διάφορα μεγέθη, μερικά μοντέλα έφταναν μέχρι και ένα μέτρο στο ύψος, έχοντας αριστοτεχνικές λεπτομέρειες στο πρόσωπο και στα ρούχα. Μάλιστα ακολουθώντας τον μύθο των Dwarves ήταν συχνά κακομούτσουνοι και κατσούφηδες. 
Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι του Disney
Αυτό συνεχίστηκε και στις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930 και άλλαξε το 1937 χάρη σε μια ταινία κινουμένων σχεδίων. Η  Walt Disney Productions μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το παραμύθι των αδερφών Grimm, η Χιονάτη και οι επτά νάνοι. Στη ταινία η Χιονάτη βρίσκει καταφύγιο στην καλύβα των νάνων μέσα στο πυκνό δάσος. Ο Disney διατηρεί τη ιδιότητα των νάνων που δουλεύουν σαν μεταλλωρύχοι, εφευρίσκει όμως γι' αυτούς νέους χαριτωμένους χαρακτήρες, με κατάλληλα ονόματα και συμπαθητικά χαρακτηριστικά. Ο Χαζούλης, ο Ντροπαλός, ο Υπναράς, ο Συναχωμένος, ο Καλόκαρδος, ο Σοφός και ο Γκρινιάρης γίνονται οικείες φιγούρες παντού και πιθανόν αλλάζουν για πάντα την δημοφιλή εικόνα του νάνου.
Ωστόσο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όταν η παραγωγή νάνων άρχισε πάλι να αναπτύσσεται οι αλλαγές στους νάνους οριστικοποιήθηκαν με φωτεινότερα χρώματα και οι κατασκευαστές άρχισαν να φτιάχνουν τους νάνους όπως τους ξέρουμε μέχρι τώρα και που είναι καθιερωμένοι διεθνώς πια σαν "νάνοι κήπων". δηλαδή μικρά αγαλματάκια με ζωηρά χρώματα και αστείες φάτσες που στολίζουν τους μικροαστικούς κήπους.
Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος έφερε επίσης και το τέλος των περισσότερων - αν όχι όλων - πήλινων νάνων. Την δεκαετία του 1960 που έμεινε γνωστή και ως εποχή του πλαστικού, κατασκευάστηκαν στην Γερμανία οι πρώτοι πλαστικοί νάνοι. Το στυλ τους ήταν αυτό που είχε δημιουργήσει ο Disney και παρουσιάζονταν σαν άθραυστοι και αδιάβροχοι σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς πήλινους νάνους. Σύντομα κατέκτησαν την αγορά και καθώς πολλοί κατασκευαστές έβγαζαν συνεχώς νέα πλαστικά μοντέλα, αυτή μπορεί να θεωρηθεί η πιο πετυχημένη περίοδος στην ιστορία των νάνων κήπου. Ο νέοι νάνοι όχι μόνο είχαν τα συμπαθητικά χαρακτηριστικά που τους είχε δώσει ο Disney  αλλά δεν παρουσιάζονταν πια μόνο ως μεταλλωρύχοι αλλά να έχουν και άλλες δραστηριότητες, όπως ψάρεμα, κηπουρική, να παίζουν μουσικά όργανα, να ασχολούνται με τα σπορ κ.λ.π.
Ο νάνος του Rien Poortvliet
Το 1976, μια νέα μορφή νάνου θα δημιουργηθεί από τον Ολλανδό ζωγράφο και εικονογράφο Rien Poortvliet. Το παιχνιδιάρικο ύφος των νάνων του ακολουθεί την μυθολογική παράδοση και παρουσιάζει τους νάνους σαν μικροσκοπικά ζωηρά πλασματάκια που φορούν μυτερά κωνικά καπέλα και ρούχα σε μπλε κόκκινο και πράσινο χρώμα. Οι αρσενικοί νάνοι έχουν πάντα μακριές λευκές γενειάδες. Όταν συνεργάστηκε με τον συγγραφέα Wil Huygen για να δημιουργήσουν το περίφημο βιβλίο "Gnomes" , έναν οδηγό για τα μυθικά πλάσματα, οι εικονογραφίες του Poortvliet πάντα έδειχναν τους νάνους του με το χαρακτηριστικό κωνικό καπέλο τους. Όταν οι νάνοι του αντιγράφηκαν από κατασκευαστές νάνων κήπου έγιναν γρήγορα πολύ δημοφιλείς διεθνώς. 
Πού είναι ο νάνος μου; 
Οι νάνοι των κήπων έγιναν ένα δημοφιλές αξεσουάρ για κήπους και αυτό δημιούργησε κάποιες "παρενέργειες" με κωμικές πολλές φορές διαστάσεις. Οι νάνοι έγιναν στόχος φαρσέρ. Είναι περίφημη η φάρσα με τους νάνους που δραπετεύουν γνωστή ως "gnoming". Διάφορα "κινήματα" απελευθέρωσης των νάνων με σκοπό την επιστροφή τους στη άγρια φύση, δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Γαλλία, την Ιταλία και σε άλλες χώρες.
Ο περιπλανώμενος νάνος στην Αθήνα μπροστά από την Ακρόπολη
Μερικοί νάνοι έχουν απαχθεί και σταλθεί σε ταξίδια στο εξωτερικό ενώ οι ιδιοκτήτες τους έχουν λάβει φωτογραφίες των νάνων τους μπροστά σε διάσημα τοπία από όλα τα μέρη του κόσμου. Η φάρσα αυτή ενέπνευσε την διαφημιστική καμπάνια ενός πολύ γνωστού ταξιδιωτικού πρακτορείου και ο "Περιπλανώμενος νάνος - Roaming Gnome" έγινε το σήμα κατατεθέν του. Το 2008 συνελήφθη στην Βρετάνη ένας Γάλλος με την κατηγορία ότι έκλεψε 170 νάνους κήπων.
Οι νάνοι των κήπων συχνά θεωρούνται κιτς και σαν ένδειξη φτωχού γούστου για τους ιδιοκτήτες τους. Οι νάνοι έγιναν αντικείμενο διαμάχης ανάμεσα σε σοβαρούς κηπουρικούς κύκλους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το αναγνωρισμένου κύρους Chelsea Flower Show απαγόρευσε την χρήση τους στους κήπους του καθώς οι οργανωτές του ισχυρίστηκαν ότι η ύπαρξή τους μειώνει την αισθητική των κήπων. Οι υπέρμαχοι των νάνων κατηγόρησαν τους οργανωτές για σνομπισμό γιατί οι νάνοι είναι δημοφιλείς στην εργατική τάξη και στους μικροαστικούς κήπους.
Μεταγενέστερο ρωμαιογαλατικό αγαλματίδιο του Πρίαπου (1ος αι. μ.Χ.) που βρέθηκε στη Γαλλία το 1771.
Κάποιοι μελετητές υπαινίσσονται ότι οι νάνοι των κήπων έχουν αρχαιότατη καταγωγή που φτάνει στην ελληνική μυθολογία. Είναι απόγονοι των αγαλμάτων του Πρίαπου του θεού της γονιμότητας, αγάλματα του οποίου συχνά στόλιζαν αρχαίους κήπους και αγρούς για να εγγυηθούν μία άφθονη σοδειά.
Το σίγουρο είναι ότι οι νάνοι των κήπων σήμερα είναι δημοφιλείς όσο ποτέ άλλοτε. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν διακοσμητικά κήπων, αλλά και σαν διακοσμητικά εσωτερικών χώρων. Δεν είναι σπάνιο να τους συναντήσετε σε βιτρίνες καταστημάτων και σε διαφημιστικές πινακίδες και καταχωρήσεις. Εμφανίζονται σε εφημερίδες και περιοδικά, ακόμα και στην τηλεόραση, συνήθως σαν αντικείμενα διασκέδασης και πάντα σκορπίζουν χαμόγελα. 











http://www.valentine.gr

«Πηγή» κερδοφορίας οι βιολογικοί ελαιώνες



 

Περιζήτητο στις αγορές του εξωτερικού το βιολογικό λάδι. Πολλαπλάσια η τιμή του σε σχέση με το συμβατικό
Το ελληνικό ελαιόλαδο είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο, ενώ το βιολογικό ελληνικό λάδι, έχει κατακτήσει τις αγορές του κόσμου.
Η στροφή στη βιολογική καλλιέργεια ελαιών για παραγωγή ελαιολάδου προσφέρει σίγουρο εισόδημα στον Ελληνα παραγωγό, ενώ ο δρόμος για τις εξαγωγές είναι ανοικτός.
«Πηγή» κερδοφορίας οι βιολογικοί ελαιώνες
Η τιμή για ένα κιλό βιολογικό λάδι -όταν αυτό είναι τυποποιημένο- είναι διπλάσια, ακόμα και τριπλάσια, σε σχέση με το συμβατικό. Για παράδειγμα, αν ένα κιλό ελαιόλαδο που προέρχεται από συμβατική καλλιέργεια κοστίζει 2 ευρώ, το βιολογικό λάδι κοστίζει 6 ευρώ το κιλό.
Ενας από τους σημαντικότερους πελάτες του ελληνικού βιολογικού ελαιολάδου είναι η Γερμανία, που χρόνο με τον χρόνο απορροφά ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες.
Εκτός της Γερμανίας, όμως, εξαγωγές γίνονται και σε χώρες όπως η Αγγλία, η Δανία και η Πολωνία, ενώ πλέον καταγράφεται στροφή και προς τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι, παρά την κρίση, οι εξαγωγές ελληνικών βιολογικών προϊόντων καταγράφουν σταθερή άνοδο, με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να εμφανίζονται... αγαπημένοι πελάτες των ελληνικών βιολογικών προϊόντων.
«Πηγή» κερδοφορίας οι βιολογικοί ελαιώνες
Φέτος, οι ελληνικές εξαγωγές βιολογικών προϊόντων σημειώνουν αύξηση της τάξης του 5%-6% σε σχέση με πέρσι. Ενδεικτικό της δυναμικής που έχουν στο εξωτερικό τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα είναι το παράδειγμα της εταιρείας Gaea, το βιολογικό ελαιόλαδο της οποίας παρουσίασε το 2011 αύξηση των πωλήσεων στη Γερμανία της τάξης του 28% σε σχέση με το 2010.
Οι καταλληλότερες ποικιλίες για βιοκαλλιέργεια θεωρούνται εκείνες που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στους εχθρούς και σε ασθένειες και είναι προσαρμοσμένες στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Ποικιλίες όπως η «Κορωνέικη» και η «Ντόπια λαδοελιά» παρουσιάζουν αρκετή ανθεκτικότητα.
Τι είναι όμως εκείνο που κάνει το βιολογικό λάδι πιο ακριβό και γιατί η ζήτηση από το εξωτερικό -παρά την κρίση- συνεχίζει να είναι μεγάλη;
Είναι το γεγονός ότι η παραγωγή γίνεται με ήπια μέσα και με κατά το δυνατόν φυσικές διεργασίες, χωρίς τη χρήση ουσιών, όπως τα χημικά λιπάσματα, χημικά γεωργικά φάρμακα και ρυθμιστικές ουσίες.
Η Βιολογική Γεωργία χρησιμοποιεί ήπιες τεχνικές καλλιέργειας και μέσα φυτοπροστασίας και λίπανσης, που δεν αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον, αξιοποιώντας τις σύγχρονες κατακτήσεις της επιστήμης, της εμπειρίας και της ελληνικής παράδοσης.
Η βιολογική καλλιέργεια της ελιάς βασίζεται σε μεθόδους αναζωογόνησης του εδάφους του ελαιώνα, που στοχεύει στην παραγωγή μιας άριστης ποιότητας ελαιολάδου, απαλλαγμένου από υπολείμματα αγροχημικών και περιορίζει τη μόλυνση με αγροχημικά του εδάφους, του νερού και του αέρα. Συντελεί στη διατήρηση της ποικιλότητας πολύτιμων φυτών, ζώων και γενετικού υλικού.
Πριν από τη δημιουργία ή εγκατάσταση νέου ελαιώνα βιολογικής παραγωγής είναι απαραίτητο να μελετηθούν και να συνεκτιμηθούν οι εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της περιοχής. Καλό είναι να αποφεύγονται τοποθεσίες με περιορισμένη ηλιοφάνεια, όπως και οι παγετόπληκτες.
Επίσης, παραθαλάσσιες και περιοχές που επικρατεί δροσερός καιρός και ψηλή σχετική υγρασία, κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς κυρίως μήνες δεν πρέπει να προτιμώνται, γιατί ευνοούν υψηλές προσβολές από τον δάκο.
Καλό θα είναι η τοποθεσία όπου θα εγκατασταθεί η βιολογική καλλιέργεια να μην επηρεάζεται από συμβατικούς ελαιώνες.
Επίσης, σε επικλινή τοποθεσία πρέπει να ληφθούν μέτρα προστασίας από μεταφορά νερών βροχής από συμβατικούς ελαιώνες ή άλλων συμβατικών καλλιεργειών. Ενώ δεν θα πρέπει να επηρεάζεται και από αεροψεκασμούς.
Βασικό μέλημα κάθε βιοκαλλιεργητή ελιάς είναι από την αρχή της μετατροπής ή της εγκατάστασης του ελαιώνα βιολογικής παραγωγής να κάνει όλες εκείνες τις ενέργειες για να βελτιώσει σημαντικά τις φυσικές και χημικές ιδιότητες του εδάφους για κανονική θρέψη και ανάπτυξη των δέντρων.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το έδαφος είναι ένας ζωντανός οργανισμός με πλήθος σημαντικών βιολογικών διεργασιών που με τη σειρά τους μπορούν να δίνουν τροφή στα ελαιόδεντρα.

Η μετάβαση από τη συμβατική στη βιολογική καλλιέργεια
  • Τι πρέπει να προσέξει ο παραγωγός ώστε η διαδικασία να μην είναι ζημιογόνος
Για να ξεκινήσει -και να αποδώσει καρπούς- μία βιολογική καλλιέργεια, δεν αρκεί μόνο η επιθυμία του παραγωγού. Η διαδικασία μετάβασης ενδέχεται να είναι ζημιογόνος, εάν δεν καταρτιστεί ένα ορθό σχέδιο μετάβασης και αν δεν εξεταστούν πρώτα κάποιες παράμετροι.
Δηλαδή, θα πρέπει να καταρτιστεί ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει όλα τα προληπτικά και διορθωτικά μέτρα ώστε το χωράφι να αποκτήσει ένα γόνιμο, ζωντανό έδαφος και να αποκατασταθεί σταδιακά η οικολογική ισορροπία στο οικοσύστημα που το περιβάλλει. Δηλαδή, αφενός πρέπει να απομακρυνθούν τα φυτοφάρμακα από το έδαφος και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες παραγωγής.

Μάλιστα, ο πραγματικός χρόνος της μετάβασης είναι τόσο μεγαλύτερος όσο πιο εντατικό ήταν το σύστημα εκμετάλλευσης κατά την περίοδο της συμβατικής γεωργίας.
Ειδικότερα για τον καταρτισμό του σχεδίου μετάβασης θα πρέπει να μελετηθούν, να καταγραφούν και να αξιολογηθούν τα παρακάτω στοιχεία:

  • οι ποικιλίες και τα πιθανά ιδιαίτερα προβλήματα που μπορεί αυτές να παρουσιάζουν σε συγκεκριμένα παράσιτα της περιοχής (π.χ. ευπάθεια σε προσβολές από τον δάκο), ο τύπος, οι ποσότητες και η εποχή εφαρμογής υλικών θρέψης - λίπανσης και φυτοπροστασίας τα τελευταία πέντε έτη, το είδος και ο πληθυσμός της αυτοφυούς βλάστησης, οι αποστάσεις και τα μοντέλα φύτευσης (παραδοσιακό, γραμμικό κ.ά.) των ελαιόδεντρων και οι δυνατότητες επαρκούς αερισμού και έκθεσης του φυλλώματος και των καρπών στην ηλιακή ακτινοβολία, η καταγραφή της ετήσιας βροχόπτωσης και η κατανομή της ανά μήνα, οι μέσες μηνιαίες και ετήσιες ανώτερες και κατώτερες θερμοκρασίες, η εμφάνιση παγετού την άνοιξη (τα στοιχεία αυτά συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς και ερευνητικά ιδρύματα), τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του εδάφους, ο υφιστάμενος μηχανολογικός εξοπλισμός, η παρουσία ενδημικών εχθρών και ασθενειών στην ευρύτερη περιοχή και η απόσταση από πιθανές αγορές και οι πιθανές διέξοδοι των τελικών προϊόντων.
Ολα τα παραπάνω είναι καθοριστικοί παράγοντες για το αν ένα συγκεκριμένο αγροτεμάχιο είναι δυνατό να βιοκαλλιεργηθεί και ποια μέτρα πρέπει να λάβει ο παραγωγός ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο χρόνος μετάβασης.

Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά μερικά προβλήματα που μπορεί να απασχολήσουν κάποιον νεοεισερχόμενο στη βιολογική παραγωγή και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Βιολογικής Γεωργίας των Εκδόσεων Σταμούλη «Βιολογική Καλλιέργεια Ελιάς». Ειδικότερα:
  • Εάν το αγροτεμάχιο γειτνιάζει με καλλιέργειες στις οποίες ασκείται εντατική χημική γεωργία, θα πρέπει να κατασκευαστούν φυτοφράχτες ή να εξεταστεί ο αποκλεισμός από τη συγκομιδή των περιφερειακών δένδρων που γειτνιάζουν με πιθανές πηγές επιμόλυνσης από τις χημικές εισροές των γειτόνων.
  • Στα πολύ μικρά αγροτεμάχια που βρίσκονται ανάμεσα σε συμβατικά κτήματα εντατικής εκμετάλλευσης είναι αδύνατη η επίτευξη οικολογικής ισορροπίας.
Στην πράξη και λόγω του ότι η καλλιέργεια της ελιάς σε μεγάλο βαθμό (ιδιαίτερα στις ημιορεινές ζώνες) είναι ξηρική, εκτατικής μορφής, με όμορες καλλιέργειες επίσης εκτατικής εκμετάλλευσης (ελιές, αμυγδαλιές, σιτηρά κ.ά.), τις περισσότερες φορές δεν παρουσιάζονται ιδιαίτερα προβλήματα επιμόλυνσης από γειτονικά αγροτεμάχια.
Μετά το πρώτο δωδεκάμηνο από την ένταξή του στο σύστημα ελέγχου, ο παραγωγός μπορεί να διαθέσει τα προϊόντα του στην αγορά ως «προϊόν βιολογικής γεωργίας σε μεταβατικό στάδιο». Μετά τους 36 μήνες, ελαιόλαδο και ελιές μπορούν να πωληθούν ως «προϊόν βιολογικής γεωργίας».

Προϋποθέσεις για παράλληλη παραγωγή
Σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, είναι δυνατή η παράλληλη παραγωγή προϊόντων βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας (με αναφορά στην ίδια ποικιλία που δεν μπορεί εύκολα να διακριθεί) το ανώτερο για 5 έτη και υπό προϋποθέσεις.
Σε όσους όμως επιθυμούν να ενταχθούν σε προγράμματα οικονομικών ενισχύσεων σύμφωνα με την εθνική και την κοινοτική νομοθεσία, δεν πρέπει να υφίσταται παράλληλη παραγωγή από την έναρξη της δραστηριότητας του παραγωγού ως βιοκαλλιεργητή.
Τα παραπάνω σχετίζονται με τη μετάβαση ήδη εγκατεστημένων ελαιώνων. Ο βιοκαλλιεργητής που επιθυμεί η έναρξη της βιοκαλλιέργειας να συμπίπτει με τη φύτευση νέων δενδρυλλίων ελιάς, πέραν των όσων προαναφέρθηκαν, συνιστάται να προσέξει και τα επόμενα.
Κατά τη συγκομιδή ο καρπός δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με το έδαφος και να μεταφέρεται όσο το δυνατό γρηγορότερα στο ελαιοτριβείο.
Η έκθλιψη πρέπει να γίνεται χωρίς μεγάλη καθυστέρηση και, αν το ελαιοτριβείο δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά για βιολογική έκθλιψη, πρέπει να έχει καθαριστεί και πλυθεί σχολαστικά πριν από την επεξεργασία και έκθλιψη του βιολογικού ελαιόκαρπου. Είναι όμως καλύτερα η έκθλιψη του βιολογικού ελαιόκαρπου να γίνεται από εξειδικευμένα «βιολογικά ελαιοτριβεία».

170 εκατομμύρια ελαιόδεντρα σε όλη τη χώρα
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (International Olive Council, IOC) του 2009, η Ελλάδα παράγει ετησίως και κατά μέσο όρο περίπου 400.000 τόνους ελαιολάδου και περί τους 108.000 τόνους επιτραπέζιων ελιών, καταλαμβάνοντας αντίστοιχα την 3η και 5η θέση παγκοσμίως στην ετήσια παραγωγή ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς.
Η σπουδαιότητα της ελαιοκομίας για τη χώρα μας είναι αδιαμφισβήτητη. Τα ελαιόδεντρα υπολογίζονται περί τα 170 εκατομμύρια και η ελιά καλλιεργείται στους 50 από τους 54 νομούς της χώρας.
Επίσης, υπάρχουν περίπου 2.500 ελαιοτριβεία, 300 τυποποιητικές επιχειρήσεις και 80 εργοστάσια επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς.
Ολα αυτά συντελούν ώστε ο τομέας της ελαιοκομίας να συμμετέχει ετησίως κατά 2% στα συνολικά εθνικά έσοδα και κατά 15% στο εθνικό αγροτικό εισόδημα.
Ενα επίσης ενδιαφέρον σημείο είναι πως η χώρα μας έχει τη μεγαλύτερη (και σχεδόν διπλάσια από τις αμέσως επόμενες χώρες, Ιταλία και Ισπανία) παγκόσμια κατά κεφαλήν κατανάλωση σε ελαιόλαδο με 24,5 κιλά, έναντι 13,6 και 12,8 κιλών της Ιταλίας και Ισπανίας, αντίστοιχα (στοιχεία IOC 2004-2007).
Οσον αφορά τις βιοκαλλιεργούμενες εκτάσεις στην Ελλάδα, η καλλιέργεια της ελιάς βρίσκεται στην 1η θέση με ποσοστό 34% (στοιχεία υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για το έτος 2007) και έκταση περίπου 520.000 στρέμματα.


ethnos.gr