Αγροδασοπονία, η «σκόπιμη» μείξη δένδρων με καλλιέργειες ή ζώα, είναι το συστατικό-κλειδί της διατροφικής και ενεργειακής ασφάλειας σε ένα απρόβλεπτο κόσμο που επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή και την έλλειψη ορυκτών καυσίμων.
Η Αγροδασοπονία είναι ένα αειφόρο σύστημα διαχείρισης της γης που αυξάνει την ολική παραγωγή, συνδυάζει γεωργικά και δενδρώδη φυτά και ενδεχομένως ζώα, συγχρόνως ή διαδοχικά και εφαρμόζει πρακτικές διαχείρισης που είναι συμβατές με τις καλλιεργητικές παραδόσεις του τοπικού πληθυσμού.
Η πιο δημοφιλής μορφή αγροδασοπονικού συστήματος είναι "ο κήπος της γιαγιάς", με τα διάφορα κηπευτικά και μια ποικιλία δέντρων όπως καρυδιές, κερασιές, φουντουκιές κ.ά. Αποκλειστικό λίπασμα αποτελούσε η "κοπριά" από τα ζώα της οικογένειας.
Ανάμεσα στα κηπευτικά φυτεύονταν αρωματικά φυτά όπως ο βασιλικός ή/και δυόσμος για να διώχνουν τα έντομα τα οποία καταπολεμούσαν με φυσικούς τρόπους.
Ήταν η εποχή που δεν υπήρχε η έννοια "σκουπίδι" και όλα ήταν χρήσιμα και ανακυκλώσιμα.
Η αγροδασοπονία αποτελεί εξέλιξη μιας αρχαίας τέχνης καλλιέργειας της γης.
Αν και αυτή η τέχνη δεν είχε ιδιαίτερο όνομα, περιγραφές της βρίσκουμε στο κεφάλαιο της Γένεσης (2:8-9) της Βίβλου, για κήπους όπου όλων των ειδών τα δέντρα φύτρωναν, προσφέροντας ομορφιά αλλά και τροφή.
Σε άλλη πηγή, υπάρχει αναφορά σε ζωγραφιές και περιγραφές σε πάπυρο, κήπων με σαφή αγροδασοπονικά χαρακτηριστικά που βρέθηκαν στην Ανατολή και χρονολογούνται περίπου στο 3.000 π.Χ. Ανάλογα παραδείγματα συναντώνται στην αρχαία Ινδία, σε Ρωμαίους συγγραφείς, στη Νεολιθική εποχή, στο Μεσαίωνα, στην κεντρική Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική και αλλού σε διάφορες χρονολογικές περιόδους και γεωγραφικές περιοχές .
Στη χώρα μας, όλα τα προηγούμενα συστήματα χρήσης γης μέχρι και τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο μπορούν να χαρακτηριστούν ως αγροδασοπονικά.
Μετά την περίοδο αυτή άρχισε η εντατικοποίηση της γεωργίας με τη ευρεία χρήση χημικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων καθώς και γεωργικών μηχανημάτων.
Τα δέντρα απομακρύνθηκαν από τα χωράφια καθώς εμπόδιζαν την κυκλοφορία των γεωργικών μηχανημάτων και καταλάμβαναν χώρο που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί.
Η οικονομική ενίσχυση των μονοκαλλιεργειών ήρθε να ενισχύσει την προηγούμενη τακτική με τελικό αποτέλεσμα τη μετατροπή πολλών οικοσυστημάτων σε απλά συστήματα.
Τα πολλά οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που συνοδεύουν τη λογική της "ποσότητας" και δευτερευόντως της ποιότητας, δημιούργησαν την ανάγκη μιας διαφορετικής προσέγγισης της επιθυμητής παραγωγής με σεβασμό στο περιβάλλον.
Η ιδέα της αγροδασοπονίας ήταν η λογική συνέχεια αυτής της ανάγκης και ουσιαστικά μια επιστροφή σε παραδοσιακούς τρόπους καλλιέργειας.
Η αναγνώριση της αγροδασοπονίας ως ιδιαίτερης επιστήμης, έγινε προς το τέλος της δεκαετίας του `70 και τις αρχές της δεκαετίας του `80. Το 1977 δημιουργήθηκε το Διεθνές Συμβούλιο Έρευνας για την Αγροδασοπονία (I.C.R.AF.) στο Ναϊρόμπι της Κένυας με σκοπό να αντισταθμίσει την αποδάσωση των τροπικών δασών, το χάσιμο γόνιμης γης και τη φτώχεια του αγροτικού πληθυσμού με την εφαρμογή βελτιωμένων αγροδασοπονικών συστημάτων. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, γνωστός ως F.A.O. , έχει αναγνωρίσει το ρόλο της Αγροδασοπονίας και βοηθά τα μέλη του στην επέκτασή της. Σε πολλά ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια υπάρχουν τμήματα σχολών με αντικείμενο την αγροδασοπονία.
Μέχρι 37% μπορούν να αυξήσουν τα εισοδήματά τους οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι που θα ασχοληθούν με τη σύγχρονη αγροδασοπονία.
Μέχρι 37% μπορούν να αυξήσουν τα εισοδήματά τους οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι που θα ασχοληθούν με τη σύγχρονη αγροδασοπονία. Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα της φετινής συνόδου του Θερινού Σχολείου που διοργανώνεται από το 2009 από το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννης Λ. Λάτσης. Φέτος το θέμα ήταν «Μεσογειακή Αγροδασοπονία και ο ρόλος της στις Σύγχρονες Περιβαλλοντικές Προκλήσεις».
Τα κύρια συμπεράσματα που προέκυψαν είναι ότι τα αγροδασικά συστήματα πρέπει να ενισχυθούν σε σχέση με τις μονοκαλλιέργειες καθώς μπορούν να αποτελέσουν μία καλή επαγγελματική απασχόληση για τους νέους.
Τα οικοσυστήματα αυτά διατηρούν και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα, είναι πιο σταθερά, κινδυνεύουν λιγότερο από επιδημίες και ασθένειες και ερευνητικές μελέτες έχουν καταδείξει πως μπορούν να αυξήσουν κατά 37% το εισόδημα γεωργών - κτηνοτρόφων. Συνδιοργανωτές του Θερινού Σχολείου ήταν το ΤΕΙ Λαμίας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας στην Ιταλία και το Πανεπιστήμιο Extremadura στην Ισπανία. Πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 4-15 Ιουλίου στην Αθήνα και έλαβαν μέρος 34 μεταπτυχιακοί φοιτητές από 11 χώρες και 27 καθηγητές από 8 χώρες.
http://www.greenapple.gr
www.ethnos.gr