Της Αναστασίας Σιμιτσιάδη
Ενα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Υφαλος, κινδυνεύει να εξαφανιστεί, σύμφωνα με τα άκρως αποκαρδιωτικά στοιχεία που δημοσίευσε αυστραλιανό ερευνητικό κέντρο. Ο ύφαλος, που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Αυστραλίας, στα ανοιχτά του Κουίνσλαντ, είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο σχηματισμός που έχει δημιουργηθεί από ζωντανούς οργανισμούς. Η επιβίωσή του, όμως, θεωρείται πλέον αμφίβολη, καθώς οι επιστήμονες από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών της Αυστραλίας διαπίστωσαν πως τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο ύφαλος έχει απολέσει κάτι περισσότερο από τα μισά του κοράλλια.
Η αξία των κοραλλιογενών υφάλων είναι ανυπολόγιστη, καθώς προσφέρουν τροφή και καταφύγιο σε δεκάδες χιλιάδες οργανισμούς. Η κύρια απειλή τους είναι η λεύκανση, μια ασθένεια που προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας και την όξυνση των ωκεανών, δύο φαινόμενα που εμποδίζουν την ανάπτυξη των υφάλων, καθώς επηρεάζουν την παραγωγή ανθρακικού ασβεστίου, που αποτελεί το δομικό τους υλικό.
«Η μελέτη δείχνει πως οι έντονες καιρικές συνθήκες, όπως οι συχνοί τροπικοί τυφώνες, ο υπερπληθυσμός ορισμένων ειδών και τα δύο σοβαρά περιστατικά λεύκανσης των κοραλλιών, εξόντωσαν τον ύφαλο μέσα σε 30 χρόνια. Η μείωση που έχουμε καταγράψει, εκτός από εξαιρετικά ανησυχητική, είναι πρωτοφανής», εξηγεί ο Τζον Γκαν, γενικός διευθυντής του ινστιτούτου. Οι μελετητές κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό αφού ανέλυσαν περισσότερες από 2.000 επιμέρους μελέτες, που έχουν πραγματοποιηθεί από το 1985 μέχρι φέτος σε 214 τμήματα του υφάλου.
Μείωση 50%
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως στο σύνολό του ο ύφαλος, μέσα σε 27 χρόνια, μειώθηκε κατά 50,7%. Το μεγαλύτερο ποσοστό του υφάλου καταστράφηκε από το 1998 και μετά. Από τότε μέχρι σήμερα ο ρυθμός καταστροφής του υφάλου έχει αυξηθεί δραματικά και, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, σε περίπτωση που συνεχιστεί η υπάρχουσα κατάσταση, μέχρι το 2022 ο ύφαλος θα χάσει ακόμη 50% από τα υπάρχοντα κοράλλια.
Στην καταστροφή του υφάλου, εκτός από τους έξι ισχυρότατους κυκλώνες που αποδείχτηκαν εξαιρετικά καταστροφικοί, έχουν συντελέσει σε μεγάλο βαθμό οι πληθυσμιακές εκρήξεις που σημειώνονται ανά διαστήματα σε ενός είδους αστερία, ο οποίος απομυζά τα θρεπτικά στοιχεία των υφάλων. «Εχουμε παρατηρήσει πως κάθε 13-14 χρόνια ο πληθυσμός του είδους αρχίζει και αυξάνεται με αστραπιαία ταχύτητα. Αυτές οι “εκρήξεις” συμβαίνουν δυο με τρία χρόνια ύστερα από ισχυρές πλημμύρες στους ποταμούς στον νότο της Αυστραλίας. Ο πληθυσμός αυξάνεται τόσο πολύ που, για να επιβιώσει, καταναλώνει το 90% των κοραλλιών. Για να επανέλθει ο πληθυσμός του αστερία σε φυσιολογικά επίπεδα θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των υδάτων γύρω από τον ύφαλο. Πρέπει να μειωθούν οι γεωργικές απορροές, άρα και η εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων, που περιέχουν υψηλά ποσοστά θρεπτικών συστατικών και από τα οποία τρέφονται οι προνύμφες του ζώου», εξηγεί ο Γκαν.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η επαναδημιουργία του υφάλου θα είναι πάρα πολύ αργή. Ακόμη και υπό τις καλύτερες δυνατές συνθήκες -να μη σημειωθούν κυκλώνες, να μειωθεί ο πληθυσμός του αστερία και να μην πληγούν ξανά τα κοράλλια από τη λεύκανση- ο ρυθμός αναγέννησης δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 2,85% τον χρόνο. Ενδεικτικά, σημειώνουν οι μελετητές, αν σταματήσει να υφίσταται μόνο το πρόβλημα υπερπληθυσμού του αστερία, ο ρυθμός αναγέννησης θα φτάσει μόλις το 0,89% τον χρόνο. «Το μέλλον του υφάλου βρίσκεται στα χέρια όλων μας, βρίσκεται στα χέρια της παγκόσμιας κοινότητας, η οποία οφείλει να μειώσει την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα. Πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωσή του», τονίζει ο Γκαν. Η ναυτιλία και η κατασκευή νέων λιμανιών στο Κουίνσλαντ, που είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς κάρβουνου, είναι ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας που επιβαρύνει τον ύφαλο, σύμφωνα με την περιβαλλοντική μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace. Η οργάνωση υπολόγισε πως με την ολοκλήρωση των καινούργιων λιμανιών μέχρι το 2020 θα περνούν πάνω από τον ύφαλο περίπου 10.000 πλοία τον χρόνο.
Ενα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Υφαλος, κινδυνεύει να εξαφανιστεί, σύμφωνα με τα άκρως αποκαρδιωτικά στοιχεία που δημοσίευσε αυστραλιανό ερευνητικό κέντρο. Ο ύφαλος, που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Αυστραλίας, στα ανοιχτά του Κουίνσλαντ, είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο σχηματισμός που έχει δημιουργηθεί από ζωντανούς οργανισμούς. Η επιβίωσή του, όμως, θεωρείται πλέον αμφίβολη, καθώς οι επιστήμονες από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών της Αυστραλίας διαπίστωσαν πως τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο ύφαλος έχει απολέσει κάτι περισσότερο από τα μισά του κοράλλια.
Η αξία των κοραλλιογενών υφάλων είναι ανυπολόγιστη, καθώς προσφέρουν τροφή και καταφύγιο σε δεκάδες χιλιάδες οργανισμούς. Η κύρια απειλή τους είναι η λεύκανση, μια ασθένεια που προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας και την όξυνση των ωκεανών, δύο φαινόμενα που εμποδίζουν την ανάπτυξη των υφάλων, καθώς επηρεάζουν την παραγωγή ανθρακικού ασβεστίου, που αποτελεί το δομικό τους υλικό.
«Η μελέτη δείχνει πως οι έντονες καιρικές συνθήκες, όπως οι συχνοί τροπικοί τυφώνες, ο υπερπληθυσμός ορισμένων ειδών και τα δύο σοβαρά περιστατικά λεύκανσης των κοραλλιών, εξόντωσαν τον ύφαλο μέσα σε 30 χρόνια. Η μείωση που έχουμε καταγράψει, εκτός από εξαιρετικά ανησυχητική, είναι πρωτοφανής», εξηγεί ο Τζον Γκαν, γενικός διευθυντής του ινστιτούτου. Οι μελετητές κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό αφού ανέλυσαν περισσότερες από 2.000 επιμέρους μελέτες, που έχουν πραγματοποιηθεί από το 1985 μέχρι φέτος σε 214 τμήματα του υφάλου.
Μείωση 50%
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως στο σύνολό του ο ύφαλος, μέσα σε 27 χρόνια, μειώθηκε κατά 50,7%. Το μεγαλύτερο ποσοστό του υφάλου καταστράφηκε από το 1998 και μετά. Από τότε μέχρι σήμερα ο ρυθμός καταστροφής του υφάλου έχει αυξηθεί δραματικά και, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, σε περίπτωση που συνεχιστεί η υπάρχουσα κατάσταση, μέχρι το 2022 ο ύφαλος θα χάσει ακόμη 50% από τα υπάρχοντα κοράλλια.
Στην καταστροφή του υφάλου, εκτός από τους έξι ισχυρότατους κυκλώνες που αποδείχτηκαν εξαιρετικά καταστροφικοί, έχουν συντελέσει σε μεγάλο βαθμό οι πληθυσμιακές εκρήξεις που σημειώνονται ανά διαστήματα σε ενός είδους αστερία, ο οποίος απομυζά τα θρεπτικά στοιχεία των υφάλων. «Εχουμε παρατηρήσει πως κάθε 13-14 χρόνια ο πληθυσμός του είδους αρχίζει και αυξάνεται με αστραπιαία ταχύτητα. Αυτές οι “εκρήξεις” συμβαίνουν δυο με τρία χρόνια ύστερα από ισχυρές πλημμύρες στους ποταμούς στον νότο της Αυστραλίας. Ο πληθυσμός αυξάνεται τόσο πολύ που, για να επιβιώσει, καταναλώνει το 90% των κοραλλιών. Για να επανέλθει ο πληθυσμός του αστερία σε φυσιολογικά επίπεδα θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των υδάτων γύρω από τον ύφαλο. Πρέπει να μειωθούν οι γεωργικές απορροές, άρα και η εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων, που περιέχουν υψηλά ποσοστά θρεπτικών συστατικών και από τα οποία τρέφονται οι προνύμφες του ζώου», εξηγεί ο Γκαν.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η επαναδημιουργία του υφάλου θα είναι πάρα πολύ αργή. Ακόμη και υπό τις καλύτερες δυνατές συνθήκες -να μη σημειωθούν κυκλώνες, να μειωθεί ο πληθυσμός του αστερία και να μην πληγούν ξανά τα κοράλλια από τη λεύκανση- ο ρυθμός αναγέννησης δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 2,85% τον χρόνο. Ενδεικτικά, σημειώνουν οι μελετητές, αν σταματήσει να υφίσταται μόνο το πρόβλημα υπερπληθυσμού του αστερία, ο ρυθμός αναγέννησης θα φτάσει μόλις το 0,89% τον χρόνο. «Το μέλλον του υφάλου βρίσκεται στα χέρια όλων μας, βρίσκεται στα χέρια της παγκόσμιας κοινότητας, η οποία οφείλει να μειώσει την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα. Πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωσή του», τονίζει ο Γκαν. Η ναυτιλία και η κατασκευή νέων λιμανιών στο Κουίνσλαντ, που είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς κάρβουνου, είναι ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας που επιβαρύνει τον ύφαλο, σύμφωνα με την περιβαλλοντική μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace. Η οργάνωση υπολόγισε πως με την ολοκλήρωση των καινούργιων λιμανιών μέχρι το 2020 θα περνούν πάνω από τον ύφαλο περίπου 10.000 πλοία τον χρόνο.