Cucurbita pepo L.
Οικογένεια Cucurbitaceae
Η κολοκυθιά είναι ένα λαχανοκομικό φυτό που καλλιεργείται κυρίως για τον καρπό του και λιγότερο για τα άνθη του τα οποία είναι επίσης βρώσιμα. Είναι μονοετές φυτό με πασαλλώδη ρίζα που μπορεί να φτάσει και το 1 μέτρο, αλλα το κυρίως ριζόστρωμα βρίσκεται μέχρι τα 50 εκατοστά. Ο βλαστός του φέρει τρίχες και μπορεί να φτάσει μερικά μέτρα. Έχει μεγάλα πεντάλοβα ή τρίλοβα φύλλα τα οποία επίσης φέρουν τρίχες. Η κολοκυθιά έίναι φυτό μονοικο και δικλινές. Έχει άνθη κίτρινου χρώματος και σταυρογονιμοποιείται κυρίως με μέλισσες. Ο καρπός της είναι ράγα και ανάλογα με την ποικιλία έχει διάφορα χρώματα και σχήματα.
Έδαφος-Κλίμα
Ιδανικό έδαφος για την ανάπτυξή της είναι το αμμοπηλώδες, πλούσιο σε οργανική ουσία, καλά αποστραγγιζόμενο και αεριζόμενο με Ph 5,5-7,5. Τα πολύ βαριά εδάφη δίνουν όψιμη παραγωγή, ενώ αντίθετα στα ελαφρά εδάφη έχουμε πρωιμότερη παραγωγή άλλα με μικρή απόδοση.
Είναι ευπαθές στον παγετό καθώς είναι φυτό θερμής εποχής. Ικανοποιητική θερμοκρασία για την καλλιέργεια είναι 18-26 C.
Σπορά- Μεταφύτευση
Η σπορά στο θερμοκήπιο γίνεται Οκτώβρη ως τέλος Νοεμβρίου στην πρώιμη φύτευση και Ιανουάριο ως Μάρτιο. Από τη σπορά ως τη συγκομιδή χρειάζονται περίπου 30-60 μέρες ανάλογα με την ποικιλία. Ο σπόρος δεν μπορεί να βλαστήσει κάτω από 10 C. Άριστη θερμοκρασία για τη βλάστηση του σπόρου είναι αυτή μεταξύ 25-35 C.
Η κολοκυθιά δύσκολα μεταφυτεύεται. γι'αυτό και η σπορά γίνεται σε ατομικά γλαστράκια. Τα φυτά παραμένουν στο σπορείο περίπου 4 εβδομάδες μέχρι να αποκτήσουν 3-4 πραγματικά φύλλα. Στη συνέχεια μεταφυτεύονται σε αποστάσεις 100-120 εκατ μεταξύ των γραμμών και 50-90 πάνω στη γραμμή.
Η κολοκυθιά δύσκολα μεταφυτεύεται. γι'αυτό και η σπορά γίνεται σε ατομικά γλαστράκια. Τα φυτά παραμένουν στο σπορείο περίπου 4 εβδομάδες μέχρι να αποκτήσουν 3-4 πραγματικά φύλλα. Στη συνέχεια μεταφυτεύονται σε αποστάσεις 100-120 εκατ μεταξύ των γραμμών και 50-90 πάνω στη γραμμή.
Άρδευση -Λίπανση
Η κολοκυθιά απαιτεί συχνή άρδευση με μεγάλη ποσότητα νερού καθώς είναι φυτό που αναπτύσσεται πολύ γρήγορα. Η βασική λίπανση που εφαρμόζεται είναι 4-6 τόνους κοπριά, 50 κιλά/στρ 0-48-0 και 50 κιλα/στρ 0-0-48.
Αραίωση φυτών
Σε συνθήκες πυκνής φύτευσης απαιτείται αραίωση των φυτών για καλύτερο αερισμό των φυτών. Επίσης θα πρέπει να απομακρύνονται τα άρρωστα και τα παλία φύλλα για τον ίδιο λόγο.
Συγκομιδή
10 ημέρες μετά την εμφάνιση του θηλυκού άνθους, αρχίζει η συγκομιδή μέχρι την απόκτηση δηλ του εμπορεύσιμου μεγέθους (15 εκ). Η συγκομιδή γίνεται κάθε 2-3 μέρες και η διαδικασία αυτή διαρκεί 2-3 μήνες. Για καλύτερη συντήρηση του καρπού ώστε να διατηρείται νωπός, το κολοκύθι θα πρέπει να κόβεται με μίσχο ο οποίος να έχει μήκος 1-2 εκατοστά, ώστε να αποφεύγεται απώλεια νερού.
Στρεμματική Απόδοση
Η μέση στρεμματική απόδοση συγκομιζόμενου προϊόντος είναι περίπου 2,5 ως 3,5 τόνους/στρ.
Διατήρηση καρπού
Οι καρποί της κολοκυθιάς δεν διατηρούνται για μεγάλο διάστημα.Αν υπάρχει επιτακτική ανάγκη οι καρποί μπορούν να διατηρηθούν μέχρι και 14 ημέρες θα πρέπει να αποθηκευτούν σε θερμοκρασία 4-10 C και σε σχετική υγρασία 90%.
Ποικιλίες
Στη χώρα μας καλλιεργούνται τοπικές και ξένες ποικιλίες. Οι κυριότερες είναι
1)Ντόπια λευκά (καλλιεργούνται κυρίως στη Β.Ελλάδα)
2)Ντόπια πράσινα (καλλιεργούνται κυρίως στην κεντρική και νότια Ελλάδα)
3)Black Zack
4)Black beauty
5) (υβρίδιο) Sofia f1
6) (υβρίδιο) Elysee f1
Εχθροί - Ασθένειες
1) Εντομολογικές προσβολές ενδέχεται να υπάρξουν από
Αρευρώδης (Trialeurodes vaporariorum), Αφίδες (Aphis gossypii), φυλλορρύκτες (Liriomyza spp.)
2) Μυκητολογικές ασθένειες μπορεί να προκληθούν από
Βοτρύτη (Botrytis cinerea), ωίδιο (Sphaerotheca fuliginea), περονόσπορο (Pseudoperonaspora cubensis)
3) Ιώσεις
Οι κυριότερες ιώσεις που μπορεί να παρατηρηθούν είναι
Μωσαϊκό αγγουριάς, μωσαϊκό καρπουζιάς καθώς και κίτρινο μωσαϊκό κολοκυθιάς
Βοτρύτη (Botrytis cinerea), ωίδιο (Sphaerotheca fuliginea), περονόσπορο (Pseudoperonaspora cubensis)
3) Ιώσεις
Οι κυριότερες ιώσεις που μπορεί να παρατηρηθούν είναι
Μωσαϊκό αγγουριάς, μωσαϊκό καρπουζιάς καθώς και κίτρινο μωσαϊκό κολοκυθιάς